เหตุฟ้องหย่าตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1516

(1) กรณีที่จะเข้าเหตุหย่าตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1516 (4/2) นั้น นอกจากสามีภริยาต้องสมัครใจแยกกันอยู่ตลอดมาเกิน 3 ปีแล้ว ยังต้องเป็นการแยกกันอยู่ เพราะเหตุที่ไม่อาจอยู่ร่วมกันฉันสามีภริยาได้โดยปกติด้วย ในทางนำสืบได้ความว่าโจทก์ไม่ประสงค์จะอยู่กินกับจำเลยและไปจากภูมิลำเนาเสียเองทั้งที่จำเลยยังเต็มใจที่จะเป็นคู่สมรสของโจทก์อยู่ 

(2) การที่สามีนำตำรวจไปจับกุมภริยาตามที่บิดาของสามีแจ้งความร้องทุกข์ต่อตำรวจไว้แล้วว่าภริยาลักทรัพย์ ถือว่าเป็นการหมิ่นประมาทภริยาอย่างร้ายแรง เป็นเหตุให้ภริยาอ้างเป็นเหตุฟ้องหย่าได้ ภริยาเรียกค่าเลี้ยงชีพอ้างว่าการหย่าทำให้ภริยายากจนลงเนื่องจากไม่มีรายได้จากงานตามที่เคยทำอยู่ในระหว่างสมรส เหตุแห่งการหย่าเป็นความผิดของสามี ๆ จะต้องรับผิดจ่ายค่าเลี้ยงชีพให้แก่ภริยา

(3)อยู่กินฉันสามีภริยาแค่สองเดือน สามีไปเป็นทหารเกณฑ์ หลังจากปลดประจำการทหารแล้ว สามีก็ไม่ได้กลับมาอยู่กินในฐานะสามีภริยาการเป็นสามีภริยากันนั้นเมื่อจดทะเบียนสมรสกันแล้วตามกฎหมายสามีภริยาต้องอยู่กินด้วยกันฉันสามีภริยาและสามีภริยาต้องช่วยเหลืออุปการะเลี้ยงดูกันตามความสามารถและฐานะของตน พฤติการณ์ของสามีเป็นเรื่องจงใจละทิ้งร้างภริยาไปเกินหนึ่งปีตั้งแต่ปลดประจำการทหาร ภริยาจึงฟ้องหย่าได้

(4) กฎหมาย ป.พ.พ. มาตรา 1461 บัญญัติไว้ว่า สามีภริยาต้องอยู่กินด้วยกันฉันสามีภริยา และสามีภริยาต้องช่วยเหลืออุปการะเลี้ยงดูกันตามความสามารถและฐานะของตน ในกรณีที่สามีภริยาไม่ให้ความช่วยเหลืออุปการะเลี้ยงดูซึ่งกันและกัน เป็นเหตุให้อีกฝ่ายหนึ่งเดือดร้อนเกินควร ฝ่ายที่เดือดร้อนเกินควรอ้างเป็นเหตุฟ้องหย่าได้

(5) กรณีที่สามีต้องจ่ายเงินให้เป็นค่าอุปการะเลี้ยงดูแก่ภริยาทุกเดือนเมื่อเงินเดือนออก  ถ้าสามีไม่จ่ายเดือนใด แต่ภริยาก็ยังมีเงินเหลือที่จะจับจ่ายใช้สอยอยู่ไม่ถึงกับอดๆ หยาก ๆขัดสนอย่างนี้จะถือว่าสามีไม่ให้ความช่วยเหลืออุปการะเลี้ยงดูตามสมควรไม่ได้ หรือในกรณีที่ภริยาแยกตัวออกไปอยู่ต่างหากเองโดยที่สามีไม่ได้ขับไสไล่ส่ง ซึ่งในระหว่างที่ภริยาแยกตัวออกไปสามีไม่ได้ให้ความช่วยเหลืออุปการะเลี้ยงดูซึ่งไม่ใช่ความผิดของสามี กรณีนี้ภริยาจะอ้างเป็นเหตุฟ้องหย่าว่าสามีไม่ให้ความช่วยเหลืออุปการะเลี้ยงดูตามสมควรหาได้ไม่

(6) เหตุที่จะอ้างฟ้องหย่าว่าสามีหรือภริยาอุปการะเลี้ยงดูหรือยกย่องผู้อื่นฉันภริยาหรือสามี เป็นชู้หรือมีชู้ หรือร่วมประเวณีกับผู้อื่นเป็นอาจิณ ย่อมระงับไปนับแต่วันผู้กล่าวอ้างรู้หรือควรรู้ความจริงซึ่งตนอาจยกขึ้นกล่าวอ้าง แต่เหตุดังกล่าวหากยังคงเกิดขึ้นต่อเนื่องนับแต่อีกฝ่ายหนึ่งรู้ข้อเท็จจริงก็ไม่ทำให้เหตุฟ้องหย่าระงับ เพราะถือว่ามีการล่วงละเมิดต่อสามี หรือภริยาเขาอยู่สิทธิฟ้องหย่าไม่ระงับ

(7) หลอกลวงว่าเป็นชายโสดจนหลงเชื่อและสมรสด้วย, ทำร้ายร่างกาย, ดูถูกเหยียดหยามบุพการี, เป็นการประพฤติตนอันเป็นปฏิปักษ์ต่อการเป็นสามีภริยาอย่างร้ายแรง ทำให้ได้รับความเสียหายต้องสูญเสียพรหมจารี ศาลชั้นต้นให้หย่าขาดจากการเป็นสามีภริยา ไม่ไปจดทะเบียนหย่าให้ถือเอาคำพิาพากษาของศาลแทนการแสดงเจตนาในการจดทะเบียนหย่า

(8)  สามีฟ้องหย่าเพราะเหตุภริยาไม่ยอมติดตามไปอยู่ด้วยกันกับสามีโดยไม่มีเหตุผล กลับก่อหนี้สินเป็นภาระแก่ครอบครัวมากมาย

สามีต้องย้ายไปรับราชการตามจังหวัดต่าง ๆ แต่ที่ภริยามิได้ติดตามไปด้วย สามีมีหน้าที่ ที่จะต้องกลับมาเยี่ยมเยียนดูแลบุตรภริยา เมื่อสามีไม่ยอมกลับมาอีก การแยกกันอยู่ตามสภาพเดิมก็เปลี่ยนเป็นแยกกันอยู่อย่างจริงจังไปแต่กรณีดังกล่าวจะถือว่าเป็นการแยกกันโดยความสมัครใจของภริยาด้วยหาได้ไม่เพราะภริยายังรักใคร่หึงหวงในตัวสามีอยู่จึงได้ทำหนังสือร้องเรียนต่อผู้บังคับบัญชา

(9) เป็นสามีภริยากันย่อมจะมีเรื่องระหองระแหงทะเลาะกันเป็นปกติธรรมดาของชีวิตคู่ สามีไม่ค่อยอยู่บ้านก็มิใช่เป็นการประพฤติเสื่อมเสีย และการที่สามีตบตีทำร้ายภริยาจนต้องไปแจ้งความดำเนินคดีแต่พนักงานสอบสวนได้ไกล่เกลี่ยก็เป็นเรื่องภายในครอบครัว ซึ่งภริยาไม่ประสงค์จะดำเนินคดีเอง หลังจากนั้นทั้งสองยังทะเลาะกันและสามีพยายามจะทำร้ายร่างกายภริยา พฤติกรรมดังกล่าวยังถือไม่ได้ว่าสามีทำการเป็นปฏิปักษ์ต่อการที่เป็นสามีภริยากันอย่างร้ายแรงถึงขนาดที่ภริยาเดือดร้อนเกินควร ยังไม่เป็นเหตุให้ฟ้องหย่าได้

(10)  สามียกย่องหญิงอื่นเป็นภริยาย่อมเป็นสิทธิของภริยาที่จะหึงหวง สามีเห็นดีเห็นชอบให้หญิงอื่นแสดงตนเทียบฐานะเสมอภริยาโดยใช้สรรพนามแทนตนว่า"แม่"ต่อบุตรทั้งสอง การที่ภริยากีดกันหลบเลี่ยงมิให้สามีพบปะบุตรจึงมีเหตุผลที่จะกระทำได้ สามีจะอ้างว่าเป็นกรณีที่ภริยากระทำการเป็นปฏิปักษ์ต่อการเป็นสามีภริยากันอย่างร้ายแรงไม่ได้

(11)  สามีภรรยาทำพิธีแต่งงานกันตามประเพณี จดทะเบียนสมรสโดยชอบด้วยกฎหมาย และร่วมอยู่กินด้วยกันแล้ว แม้จะมีเรื่องทะเลาะกันรุนแรงเพียงใด หากมิใช่เป็นเรื่องร้ายแรงถึงขนาดแล้วย่อมที่จะให้อภัยโดยต่างฝ่ายต่างผ่อนปรนให้แก่กันได้  สาเหตุที่ทะเลาะกันเป็นสาเหตุเรื่องเงินทองภายในครอบครัวซึ่งเป็นเรื่องปกติธรรมดาทั่วไปจึงมิใช่เป็นสาเหตุร้ายแรงและสามารถปรับความเข้าใจระหว่างกันได้  สามีไปอยู่ที่บ้านตนเองโดยไม่ยอมกลับไปหาภริยา สามีมิได้ขวนขวายที่จะชักชวนให้ภริยาไปอยู่ด้วย ข้อเท็จจริงจึงยังฟังไม่ได้ว่าภริยาจงใจละทิ้งร้าง สามีจึงไม่มีเหตุที่จะฟ้องหย่า

(12) ภริยากู้ยืมเงินคนอื่นเพื่อใช้จ่ายในคดีที่สามีถูกจับฐานพกอาวุธปืนและเพื่อใช้จ่ายสำหรับการศึกษาของบุตรหนี้สินทั้งหมดจึงเกิดจากการนำมาใช้จ่ายในครอบครัวระหว่างสามี ภริยาและบุตร การกระทำของภริยาไม่ถือว่าเป็นการประพฤติชั่วอันจะเป็นเหตุให้สามีฟ้องหย่าได้ การที่จำเลยหึงหวงและโกรธที่โจทก์หนีไปมีความสัมพันธ์ทางชู้สาวกับหญิงอื่นจึงด่าโจทก์และบุพการีว่ามึงมันเลวเหมือนโคตรมึงนั้นไม่เป็นการหมิ่นประมาทโจทก์หรือบุพการีของโจทก์เป็นการร้ายแรง

(13)  ถ้าสามี หรือภริยาได้ยินยอมหรือรู้เห็นเป็นใจในการกระทำที่เป็นเหตุหย่านั้นฝ่ายที่ยินยอมหรือรู้เห็นเป็นใจนั้นจะยกเป็นเหตุฟ้องหย่านั้นไม่ได้

สามีรับหญิงอื่นมาเป็นภรรยาโดยการรู้เห็นและยินยอมของภริยาและโดยภริยาเป็นเจ้าภาพให้สามีทำพิธีออกบ้านและเป็นผู้มอบเงิน 15,000 บาท เป็นค่าสินสอดให้แก่หญิงอื่นนั้นด้วย หลังจากนั้นสามี ภริยาและหญิงอื่นนั้นอาศัยอยู่ร่วมบ้านเดียวกัน ดังนั้นภริยา จะยกเป็นเหตุฟ้องหย่านั้นไม่ได้

การสิ้นสุดแห่งการสมรส (Termination Of Marriage) การสมรสสิ้นสุดลงด้วยความตาย (Marriage is terminated by death)

 กรณีที่จะเป็นการกระทำอันแสดงให้เห็นได้ว่าเป็นการที่โจทก์ให้อภัยในการกระทำของจำเลยทั้งสองและทำให้สิทธิฟ้องหย่าหมดไปนั้นต้องได้ความว่า คู่สมรสที่มีสิทธิฟ้องหย่าจะต้องมีเจตนาที่จะยกโทษให้คู่สมรสฝ่ายที่ทำผิดเพื่อที่จะให้คู่สมรสที่ทำผิดกลับคืนสู่สถานะในทางครอบครัวดังเดิม

โจทก์ฟ้องหย่าจำเลยซึ่งเป็นสามีอ้างเหตุว่า จำเลยทรมานร่างกายและจิตใจของโจทก์ตาม ป.พ.พ. มาตรา 1516 (3) โดยบรรยายฟ้องว่า จำเลยกระทำการเป็นปฏิปักษ์ด้วยการใช้วาจาไม่สุภาพและทะเลาะกับโจทก์โดยไม่มีเหตุผลเป็นประจำ จำเลยถือมีดทำครัวยืนขวางไม่ให้โจทก์ออกจากบ้านและขู่จะฆ่าให้ตายหากไม่นำภาพถ่ายในอดีตของโจทก์มาให้และข่มขู่จะทำร้ายโจทก์ด้วยอารมณ์รุนแรงไม่มีเหตุผล ทำให้โจทก์หนีออกจากบ้านเพราะเกรงจะถูกทำร้าย การที่โจทก์นำสืบว่า จำเลยใช้มีดขู่ให้โจทก์ยอมร่วมประเวณีด้วย ทั้งๆ ที่โจทก์ไม่สบายและไม่ต้องการร่วมประเวณี ทำให้โจทก์รู้สึกทรมานร่างกายและจิตใจอย่างมาก จึงเป็นรายละเอียดแห่งเหตุหย่าตามที่โจทก์กล่าวบรรยายในฟ้อง มิใช่การนำสืบนอกเหนือจากฟ้องตามฎีกาของจำเลยแต่อย่างใด โจทก์มีสิทธิฟ้องหย่าจำเลยได้

ฟ้องโดยอาศัยเหตุหย่าอ้างว่าจำเลยจงใจละทิ้งร้างโจทก์ไปเกินหนึ่งปีไม่ได้ระบุถึงการสมัครใจแยกกันอยู่เพราะไม่อาจอยู่ร่วมกันฉันสามีภริยาได้โดยปกติสุขตลอดมา เหตุหย่าตาม มาตรา 1516 (4/2) นั้น ไม่ได้มีเพียงระยะเวลาที่แยกกันอยู่เกินสามปีเท่านั้น ยังต้องมีองค์ประกอบว่าต้องเป็นเพราะเหตุที่ไม่อาจอยู่ร่วมกันฉันสามีภริยาได้โดยปกติสุขตลอดมา ซึ่งโจทก์ไม่ได้บรรยายถึงองค์ประกอบดังกล่าวไว้ ฟ้องของโจทก์ในประเด็นนี้จึงไม่ชอบ ถือว่าคำฟ้องของโจทก์ไม่มีเหตุหย่าตามบทบัญญัติในมาตรา 1516 (4/2)