การฟ้องคดีเริ่มต้นที่คู่ความซึ่งเป็นโจทก์เสนอคดีต่อศาล ฟ้องขอให้ศาลตัดสิน หรือมีคำพิพากษาบังคับให้จำเลยทำอะไร ตามที่โจทก์ถูกโต้แย้งสิทธิ และการฟ้องคดีต้องมีกฎหมายรับรองสิทธิให้ฟ้องคดีได้ เมื่อฟ้องคดีแล้วศาลจะให้โอกาสจำเลยที่ถูกฟ้องคดีต่อสู้คดี โดยวิธีการยื่นคำให้การต่อสู้คดี

เมื่อคู่ความไม่สามารถไกล่เกลี่ยตกลงกันได้ ศาลก็จะกำหนดวันนัดสืบพยานโจทก์ และสืบพยานจำเลย การสืบพยานโจทก์-จำเลย ไม่ว่าจะเป็นคดีแพ่ง หรือคดีอาญา คือการนำพยานหลักฐานเสนอต่อศาลเพื่อยืนยันข้ออ้าง หรือข้อเถียงของแต่ละฝ่ายว่าข้อเท็จจริงของฝ่ายตนเป็นความจริงอย่างไร ศาลจะได้นำพยานหลักฐานที่แต่ละฝ่ายนำเสนอต่อศาลโดยวิธีการสืบพยานมาชั่งน้ำหนักว่า พยานหลักฐานฝ่ายไหนจะน่าเชื่อถือมากกว่ากันและทำคำพิพากษาตัดสินคดีต่อไป