การกู้ยืมเงิน เป็นสัญญาชนิดหนึ่งที่ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ได้จัดเป็นเอกเทศสัญญา ในทางธุรกิจจัดเป็นธุรกิจทางการค้าชนิดหนึ่ง โดยกำหนดว่า การกู้ยืมเงินกว่าสองพันบาทขึ้นไปนั้น จะต้องมีหลักฐานแห่งการกู้ยืมลงลายมือชื่อผู้กู้เป็นสำคัญ มิฉะนั้นจะฟ้องร้องบังคับกันไม่ได้ สาระสำคัญของการกู้ยืมเงินจะต้องมีดังนี้
1) การกู้ยืมเงินกว่าสองพันบาทต้องมีหลักฐานเป็นหนังสือ
2) หลักฐานต้องมีข้อบ่งถึงการกู้ยืม
3) หลักฐานต้องมีการลงลายมือชื่อผู้กู้ยืมเป็นสำคัญ ไม่คำนึงว่ามีลายมือชื่อของผู้ให้กู้ยืมหรือมีพยานหรือไม่
4) จะต้องมีการส่งมอบเงินที่กู้ยืม
5) ต้องมีวัตถุประสงค์เพื่อเอาเงินที่กู้ไปดำเนินกิจการที่ชอบด้วยกฎหมาย

ดอกเบี้ยการกู้ยืมเงิน เป็นประเภทของธุรกิจชนิดหนึ่ง ผู้กู้ก็หวังจะได้ค่าตอบแทนเป็นดอกเบี้ย ผู้ให้กู้ก็หวังจะได้รับเงินต้นไปเป็นต้นทุนในกิจการค้า ในการเดียวกันก็ยอมชำระค่าตอบแทนเป็นดอกเบี้ยให้แก่ผู้ให้กู้ โดยการชำระดอกเบี้ยอาจชำระเป็นรายวัน รายเดือน รายปี แล้วแต่จะตกลงกัน การกู้ยืมเงินระหว่างประชาชน ทั่วไปด้วยกันหากไม่ได้ตกลงกันไว้ในสัญญา หากผิดนัดตามกฎหมายก็ให้อำนาจเรียกดอกเบี้ยได้โดยกำหนดในอัตราร้อยละ 7.5 ต่อปี หากตกลงกันไว้ในกฎหมายก็ให้อำนาจได้ในอัตราไม่เกินร้อยละ 15 ต่อปี การเรียกดอกเบี้ยไม่สามารถทบต้นได้ ผู้ให้กู้รายใดเรียกดอกเบี้ยเกินกว่าร้อยละ 15 ต่อปี จะมีความผิดทางอาญาจำคุกไม่เกิน 1 ปี ในทางแพ่งดอกเบี้ยที่เกินกว่าร้อยละ 15 ต่อปี กฎหมายถือว่าเป็นโมฆะ ไม่สามารถฟ้องร้องได้

การใช้เงินกู้ ในการกู้ยืมเงินจะต้องมีหลักฐานเป็นหนังสือ มิฉะนั้นจะฟ้องบังคับไม่ได้ ในทางกลับกันการใช้เงินกู้ก็ต้องมีหลักฐาน มิฉะนั้นไม่สามารถอ้างอิงการชำระเงินได้

เงินกู้นอกระบบ เป็นการกู้ยืมเงินไม่ได้ทำแบบวิธีให้ถูกต้องตามกฎหมาย หรืออาจทำแบบวิธีแต่ผิดไปจากที่กฎหมายกำหนด ทั้งนี้อาจเกิดจากการสมยอมของผู้ให้กู้และผู้กู้หรืออาจเกิดจากความจำเป็นของผู้กู้ เพราะขณะร้อนเงินไม่อาจหลีกเลี่ยงได้ หากไม่ยอมก็จะไม่ได้รับเงินกู้ นายทุนเงินกู้ซึ่งมีมีโอกาสทางเศรษฐกิจมากกว่าก็จะเรียกดอกเบี้ยสูงๆ

การกู้เงินนอกระบบมีวิธีหลายๆ อย่างดังนี้
1) การกู้เงินที่ไม่มีหลักฐานเป็นหนังสือลงลายมือชื่อผู้กู้เป็นสำคัญ
- ผลของกฎหมาย ผู้ให้กู้ไม่สามารถฟ้องร้องบังคับคดีต่อศาลได้
2) การกู้ยืมเงินมีหลักฐานเป็นหนังสือ แต่กำหนดดอกเบี้ยไว้ในสัญญาเกินกว่าร้อยละ 15 ต่อปี
- ผลของกฎหมาย ผู้ให้กู้ฟ้องร้องได้เฉพาะต้นเงิน ผู้กู้แจ้งต่อตำรวจให้ดำเนินคดีอาญากับผู้กู้ได้ในความผิดตาม พระราชบัญญัติห้ามเรียกดอกเบี้ยเกินอัตรา
3) การกู้ยืมเงินมีหลักฐานเป็นหนังสือ กำหนดดอกเบี้ยในสัญญาไม่เกินอัตราร้อยละ 15 ต่อปี แต่ในความเป็นจริงมีการชำระดอกเบี้ยเกินกว่านั้น
- ผลของกฎหมาย หากผู้ให้กู้ฟ้องคดีผู้กู้ หากต่อสู้คดีนำสืบการเรียกดอกบี้ยเกินได้
4) การกู้ยืมเงินมีหลักฐานเป็นหนังสือ อัตราดอกเบี้ยชอบด้วยกฎหมายเรียกแบบเอาดอกเบี้ยทบต้นในแต่ละเดือน
- ผลของกฎหมาย การเรียกดอกเบี้ยไม่ชอบด้วยกฎหมาย