การที่จะอ้างเหตุบันดาลโทสะ นั้น ต้องเป็นกรณีที่ผู้นั้นถูกข่มเหงอย่างร้ายแรงด้วยเหตุอันไม่เป็นธรรม และได้กระทำต่อผู้ที่มาข่มเหงทันที

กรณีของคุณเป็นเรื่องที่ไปพบรถยนต์แต่ไม่พบคนแล้วทำให้เสียทรัพย์ จะเป็นบันดาลโทสะหรือไม่คงอยู่ที่ดุลพินิจของศาล แต่ผมเห็นว่าไม่น่าจะเข้าเหตุบันดาลโทสะนะครับ

มาตรา 72 ผู้ใดบันดาลโทสะโดยถูกข่มเหงอย่างร้ายแรงด้วยเหตุ อันไม่เป็นธรรม จึงกระทำความผิดต่อผู้ข่มเหงในขณะนั้น ศาลจะ ลงโทษผู้นั้นน้อยกว่าที่กฎหมายกำหนดไว้สำหรับความผิดนั้นเพียงใด ก็ได้

จำเลยมีและพาอาวุธปืนของกลางติดตัวไปในหมู่บ้าน และใช้อาวุธปืนกระบอกนั้นยิง ผู้ตาย 1 นัด เป็นเหตุให้ผู้ตายถึงแก่ความตาย ข้อเท็จจริงตามพยานว่าขณะที่ผู้ตายและจำเลยกับพวกตั้งวงดื่มสุรากันที่บ้านนางยุพา จำเลยซึ่งเกี่ยวดองเป็นญาติผู้ใหญ่ของผู้ตายได้พูดตักเตือนผู้ตายว่าขับรถจักรยานยนต์ในหมู่บ้านอย่าขับรถเร็วเกรงว่าจะชนเด็ก เป็นเหตุให้ผู้ตายไม่พอใจพูดโต้ตอบว่าเป็นรถของตนเองจะยังขับเร็ว กับได้พูดท้าทายจำเลยว่ามึงแก่แล้วอย่ามายุ่งกับกู หากแน่จริงให้ลุกขึ้นมา พร้อมกับลุกขึ้นยืน จำเลยจึงลุกขึ้นและชักอาวุธปืนออกมายิงใส่บริเวณหัวไหล่ของผู้ตายแล้วเดินลงจากบ้านนางยุพาที่เกิดเหตุไป ดังนี้ เห็นว่า กรณีที่จะเป็นการกระทำความผิดโดยบันดาลโทสะนั้น ต้องเป็นเรื่องที่ผู้กระทำความผิดถูกข่มเหงอย่างร้ายแรงด้วยเหตุอันไม่เป็นธรรม และเหตุอันไม่เป็นธรรมนั้นต้องเป็นเรื่องร้ายแรง โดยต้องพิจารณาเปรียบเทียบกับความรู้สึกของคนธรรมดาหรือวิญญูชนทั่วไปที่อยู่ในภาวะวิสัยและพฤติการณ์อย่างเดียวกับผู้กระทำความผิด กล่าวคือจะถือเอาความรู้สึกนึกคิดของตัวผู้กระทำความผิดเองเป็นเกณฑ์ในการพิจารณาว่าร้ายแรงหรือไม่ไม่ได้ หากแต่จะต้องถือเอาตามความรู้สึกของคนธรรมดาหรือวิญญูชนทั่ว ๆ ไปเป็นเกณฑ์แห่งการพิจารณาว่าในสถานการณ์อย่างนั้นผู้กระทำความผิดถูกข่มเหงอย่างร้ายแรงด้วยเหตุอันไม่เป็นธรรมหรือไม่ คดีนี้แม้จำเลยจะเป็นญาติผู้ใหญ่ของผู้ตาย แต่การที่ผู้ตายถูกจำเลยกล่าวตักเตือนเรื่องขับรถจักรยานยนต์เร็วในหมู่บ้านแล้วพูดโต้ตอบจำเลยว่าเป็นรถของตนเองจะยังคงขับเร็ว และพูดท้าทายจำเลยว่ามึงแก่แล้วอย่ามายุ่งกับกู หากแน่จริงให้ลุกขึ้นมา เช่นนี้ตามความรู้สึกของคนธรรมดาหรือวิญญูชนทั่วไปจะถือได้ว่าผู้ตายได้พูดจาแสดงกิริยายโสโอหัง ไม่สมควรที่ผู้ตายจะกระทำอย่างนั้นต่อจำเลยซึ่งเป็นญาติผู้ใหญ่ก็ตาม แต่หาใช่ว่าผู้ตายได้กระทำการอันเป็นการข่มเหงจำเลยอย่างร้ายแรงด้วยเหตุอันไม่เป็นธรรมไม่ การกระทำของจำเลยจึงมิใช่เป็นการกระทำความผิดโดยบันดาลโทสะ ทั้งนี้เพราะคุณธรรมทางกฎหมาย ที่ลดหย่อนผ่อนโทษให้แก่ผู้กระทำความผิดโดยบันดาลโทสะนั้น กฎหมายจะยอมลดหย่อนโทษให้ก็แต่เฉพาะกรณีที่การกระทำความผิดของจำเลยนั้น ตามความรู้สึกของคนธรรมดาหรือวิญญูชนทั่วไปเห็นว่าผู้ที่อยู่ในภาวะ วิสัย และพฤติการณ์อย่างเดียวกับจำเลยนั้นถือได้ว่าจำเลยผู้กระทำความผิดถูกข่มเหงอย่างร้ายแรงด้วยเหตุอันไม่เป็นธรรม

เรียนถามเพิ่มค่ะ

แต่หากไปพบรถจอดหน้าบ้าน พร้อมกับเจอคน (คือสามีและภรรยาน้อยอยู่ด้วยกัน)  จึงโกรธ และทำลายรถที่อยู่ใกล้มือ และวิ่งหนีไป

ลักษณะอย่างนี้ ถือว่า บันดาลโทสะหรือเปล่าคะ

(และยังมีความผิดฐานทำให้เสียทรัพย์หรือเปล่าคะ)

และในทำนองเดียวกัน

สมมติว่า ไม่ทำลายรถ  แต่เดินเข้าไปตบภรรยาน้อย

จะถือว่า ทำร้ายร่างกาย หรือไม่ หรือใช้เหตุ ทำไปด้วยบันดาลโทสะ ได้หรือไม่คะ

หรือจะมีความผิดฐานใดบ้างคะ

ขอคุณลีนนท์ ช่วยตอบให้ด้วยค่ะ ขอบพระคุณค่ะ

การที่จะบันดาลโทสะหรือไม่ เป็นข้อต่อสู้ของจำเลย เวลาจำเลยจะต่อสู้คดีก็คงจะอ้างบันดาลโทสะอยู่แล้ว

คำว่าโกรธ กับบันดาลโทสะไม่เหมือนกัน การบันดาลโทสะ เป็นไปในลักษณะของการเกิดความโกรธอย่างรุนแรงในขณะนั้นอันมีแรงกระตุ้นเพราะถูกข่มเหงอย่างร้ายแรง การที่ไปพบสามีและเมียน้อยอยู่ด้วยกันแล้วโกรธ ผมเห็นว่าน่าจะไม่เข้าเหตุที่ว่าถูกข่มเหงอย่างร้ายแรงครับ แต่ไม่ตัดสิทธิจำเลยที่จะยกขึ้นเป็นข้อต่อสู้คดี ศาลจะใช้ดุลพินิจเองครับ เพราะถือเป็นข้อกฎหมายเพราะกฎหมายเขียนไว้เพียงว่า

บันดาลโทสะโดยถูกข่มเหงอย่างร้ายแรงด้วยเหตุ อันไม่เป็นธรรม จึงกระทำความผิดต่อผู้ข่มเหงในขณะนั้น

แต่ถ้าจำเลยไม่ได้กระทำต่อผู้ถูกข่มเหงแต่กระทำต่อรถยนต์จึงไม่เข้าหลักเกณฑ์ครับ

ส่วนไปตบภรรยาน้อยก็มีความผิดฐานทำร้ายร่างกายอยู่แล้ว แต่กฎหมายบอกว่า ถ้าเป็นบันดาลโทสะแล้ว ศาลจะลงโทษน้อยกว่าที่กฎหมายกำหนดไว้เพียงใดก็ได้ ดังนั้นการบันดาลโทสะ ไม่ใช่เหตุยกเว้นโทษ คือยังมีโทษอยู่ครับ

เคยมีคดีทำนองนี้ครับ คือภรรยาไปพบสามีกับภรรยาน้อยหลับนอนอยู่ด้วยกัน ภริยาหลวงเห็นภาพบาดใจไม่ได้เลยฆ่าทั้งสองคน แต่สามีรอดตาย องค์คณะศาลมีความเห็นเป็นสองแนวคือบางท่านบอกว่าไม่เป็นบันดางโทสะเพราะไม่ได้ข่มเหงในขณะนั้น เพราะสามีไปมีเมียน้อยมานานแล้ว ดังนั้นภรรยาหลวงก็ทราบมานั้นแล้ว แต่อีกส่วนหนึ่งท่านมีความเห็นว่าอย่างนั้นแหละเป็นการถูกข่มเหงใจอย่างร้ายแรงแล้วครับ

ตัวบทเขียนไว้กว้าง ๆ ครับ แนวทางตีความคงอาจมีการกลับไปกลับมาครับ

มาตรา 72 ผู้ใดบันดาลโทสะโดยถูกข่มเหงอย่างร้ายแรงด้วยเหตุอันไม่เป็นธรรม จึงกระทำความผิดต่อผู้ข่มเหงในขณะนั้น ศาลจะลงโทษผู้นั้นน้อยกว่าที่กฎหมายกำหนดไว้สำหรับความผิดนั้นเพียงใดก็ได้