คำถามคุณกว้างไปหน่อยจึงตอบยาก อยากให้ยกตุ๊กตามาจะได้เห็นภาพของคำถาม แต่ขอตอบสั้น ๆ ว่า

มาตรา 1606  เป็นบุคคลที่ถูกกำจัดฐานเป็นผู้ไม่สมควร

มาตรา ๑๖๐๖ บุคคลดั่งต่อไปนี้ต้องถูกกำจัดมิให้รับมรดกฐานเป็นผู้ไม่สมควร คือ

(1) ผู้ที่ต้องคำพิพากษาถึงที่สุดว่าได้เจตนากระทำ หรือพยายามกระทำให้เจ้ามรดกหรือผู้มีสิทธิได้รับมรดกก่อนตนถึงแก่ความตายโดยมิชอบด้วยกฎหมาย

(2) ผู้ที่ได้ฟ้องเจ้ามรดกหาว่าทำความผิดโทษประหารชีวิตและตนเองกลับต้องคำพิพากษาถึงที่สุดว่า มีความผิดฐานฟ้องเท็จหรือทำพยานเท็จ

(3) ผู้ที่รู้แล้วว่า เจ้ามรดกถูกฆ่าโดยเจตนา แต่มิได้นำข้อความนั้นขึ้นร้องเรียนเพื่อเป็นทางที่จะเอาตัวผู้กระทำผิดมาลงโทษ แต่ข้อนี้มิให้ใช้บังคับถ้าบุคคลนั้นมีอายุยังไม่ครบสิบหกปีบริบูรณ์ หรือเป็นคนวิกลจริตไม่สามารถรู้ผิดชอบ หรือถ้าผู้ที่ฆ่านั้นเป็นสามีภริยาหรือผู้บุพการีหรือผู้สืบสันดานของตนโดยตรง

(4) ผู้ที่ฉ้อฉลหรือข่มขู่ให้เจ้ามรดกทำ หรือเพิกถอน หรือเปลี่ยนแปลงพินัยกรรมแต่บางส่วนหรือทั้งหมดซึ่งเกี่ยวกับทรัพย์มรดก หรือไม่ให้กระทำการดังกล่าวนั้น

(5) ผู้ที่ปลอม ทำลาย หรือปิดบังพินัยกรรมแต่บางส่วนหรือทั้งหมด

เจ้ามรดกอาจถอนข้อกำจัดฐานเป็นผู้ไม่สมควรเสียก็ได้โดยให้อภัยไว้เป็นลายลักษณ์อักษร

คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 982/2533

ผู้ร้องขอให้ศาลมีคำสั่งตั้งผู้ร้องเป็นผู้จัดการมรดกที่ผู้ตายทำพินัยกรรมยกทรัพย์มรดกทั้งหมดให้ผู้ร้องแต่ผู้เดียวมิได้อ้างว่าเป็นทายาทโดยธรรมของผู้ตาย หากพินัยกรรมที่ผู้ร้องอ้างเป็นพินัยกรรมที่ผู้ร้องใช้กลฉ้อฉลให้ผู้ตายทำขึ้น ผู้ร้องอาจถูกกำจัดมิให้รับมรดกฐานเป็นผู้ไม่สมควร และอาจเป็นเหตุให้ไม่สมควรตั้งผู้ร้องเป็นผู้จัดการมรดกผู้ตาย ตรงกันข้ามถ้าพินัยกรรมนั้นสมบูรณ์ ทรัพย์มรดกทั้งหมดของผู้ตายย่อมตกได้แก่ผู้ร้องแต่ผู้เดียว ผู้คัดค้านย่อมไม่มีส่วนได้เสียและไม่มีสิทธิคัดค้านปัญหาว่าพินัยกรรมตามคำร้องมีผลบังคับได้ตามกฎหมายหรือไม่จึงเป็นประเด็นสำคัญที่จะต้องวินิจฉัยประกอบประเด็นที่ว่าผู้ร้องหรือผู้คัดค้านสมควรเป็นผู้จัดการมรดก

ในกรณีของนายตรีตามคำถาม ต้องบังคับตามมาตรา 1605 วรรคสอง เพราะทรัพย์มรดกของนายเอกได้จำหน่ายไปหมดแล้วโดยพินัยกรรม

มาตรา 1605 วรรคสอง

"มาตรานี้มิให้ใช้บังคับแก่ผู้รับพินัยกรรม ซึ่งผู้ตายได้ทำพินัยกรรมยกทรัพย์สินให้เฉพาะสิ่งเฉพาะอย่าง ในอันที่จะได้รับทรัพย์สินนั้น"

การที่นายตรีนำพินัยกรรมของนายเอกมาปลอมถ้าพินัยกรรมยกทรัพย์สินเป็นที่ดินสามแปลงเป็นพินัยกรรมคนละฉบับกันก็จะไม่มีผลถึงพินัยกรรมฉบับนี้

แต่ถ้าพินัยกรรมมีฉบับเดียว และนายตรีนำมาปลอมให้ตนรับมรดกมากกว่าส่วนที่ตนจะได้รับแล้วย่อมถูกกำจัดมิให้รับมรดกฐานเป็นผู้ไม่สมควรตามมาตรา 1606 (5)  ---(ความเห็น)

เมื่อพิจารณาดี ๆ แล้ว เมื่อทรัพย์มรดกของนายเอก จำหน่ายไปโดยพินัยกรรมหมดแล้ว ย่อมมีแต่ทายาทผู้รับพินัยกรรม เมื่อนายตรีถูกตัดแล้วส่วนของนายตรีก็กลับไปสู่กองมรดกของนายเอก

มาตรา 1607  การถูกกำจัดมิให้รับมรดกนั้นเป็นการเฉพาะตัว ผู้สืบสันดานของทายาทที่ถูกกำนัดสืบมรดกต่อไปเหมือนหนึ่งว่าทายาทนั้นตายแล้ว

มาตรา 1627 " บุตร..........บุญธรรมนั้น ให้ถือว่าเป็นผู้สืบสันดาน เหมือนกับบุตรที่ชอบด้วยกฎหมาย"

ดังนั้นที่ดิน 3 แปลงที่กลับเข้าสู่กองมรดกของนายเอกตกได้แก่นายโท และ นายโต บุตรบุญธรรม คนละกึ่งหนึ่ง ครับ  (ความเห็น)

ถูกต้องครับ ผู้ที่จะรับมรดกแทนที่ได้ต้องเป็นผู้สืบสันดานที่สืบสายโลหิตโดยตรง  ดังนั้นเมื่อเมื่อนายโต รับมรดกแทนที่ไม่ได้ ทรัพย์มรดกก็ตกเป็นของนายโท ทั้งหมด

ขอบคุณที่เข้ามาแสดงความเห็นครับ