เทศบาลคัดค้านการรังวัดที่ดินไม่เป็นการใช้อำนาจทางปกครอง

คดีนี้ผู้ฟ้องคดี ยื่นฟ้องเทศบาลว่าผู้ฟ้องคดีเป็นผู้มีสิทธิครอบครองที่ดินน.ส. 3 ก. ยื่นคำขอรังวัดแบ่งแยกที่ดินแปลงดังกล่าวเพื่อออกโฉนดที่ดิน แต่ผู้แทนของเทศบาลมีหนังสือคัดค้านการรังวัดโดยอ้างว่า ผู้ฟ้องคดีนำรังวัดรุกล้ำแนวเขตทางหลวงแผ่นดิน ต่อมาเจ้าพนักงานที่ดินได้เรียกให้ผู้ฟ้องคดีและผู้ถูกฟ้องคดีมาดำเนินการสอบสวนไกล่เกลี่ยแล้ว แต่ไม่สามารถตกลงกันได้ ขอให้ศาลคำพิพากษาว่าผู้ถูกฟ้องคดีระวังชี้แนวเขตทางโดยไม่ชอบด้วยกฎหมาย และกระทำละเมิดรุกล้ำที่ดินของผู้ฟ้องคดีให้เป็นเขตทาง ทำให้ได้รับความเสียหายและให้ผู้ถูกฟ้องคดีรับผิดชดใช้ค่าสินไหมทดแทนความเสียหายแก่ผู้ฟ้องคดีนั้นศาลเห็นว่า แม้เทศบาลจะเป็นหน่วยงานทางปกครอง แต่เทศบาลซึ่งเป็นผู้มีหน้าที่ในการดูแลรักษาและคุ้มครองป้องกันที่ดินอันเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดินสำหรับพลเมืองใช้ร่วมกัน ได้คัดค้านการรังวัดสอบเขตที่ดินของผู้ฟ้องคดีเพื่อป้องกันมิให้มีการรังวัดสอบเขตที่ดินรุกล้ำที่สาธารณสมบัติของแผ่นดิน เป็นเพียงการปฏิบัติหน้าที่โดยทั่วไปที่ใช้สิทธิในฐานะผู้ดูแลรักษาที่ดินข้างเคียง การคัดค้านการรังวัดสอบเขตที่ดินที่เป็นเหตุแห่งการฟ้องคดีนี้จึงไม่มีลักษณะเป็นการใช้อำนาจตามกฎหมาย เมื่อเทศบาลคัดค้านการรังวัดแบ่งแยกที่ดินโดยอ้างว่าผู้ฟ้องคดีนำชี้แนวเขตรุกล้ำเข้าไปในทางสาธารณะทางหลวงแผ่นดิน กรณีจึงเป็นข้อพิพาทเกี่ยวกับสิทธิในที่ดินที่อยู่ในอำนาจพิจารณาพิพากษาของศาลยุติธรรม

คำวินิจฉัยที่ 10/2567

คดีนี้ นาย ธ. ผู้ฟ้องคดี ยื่นฟ้อง เทศบาลเมืองวิเชียรบุรี ผู้ถูกฟ้องคดี ว่าผู้ฟ้องคดีเป็นผู้มีสิทธิครอบครองที่ดินตามหนังสือรับรองการทำประโยชน์ (น.ส. 3 ก.) ยื่นคำขอรังวัดแบ่งแยกที่ดินแปลงดังกล่าวเพื่อออกโฉนดที่ดินต่อสำนักงานที่ดินจังหวัดเพชรบูรณ์ สาขาวิเชียรบุรี แต่ผู้แทนของผู้ถูกฟ้องคดีมีหนังสือคัดค้านการรังวัดแบ่งแยกที่ดินของผู้ฟ้องคดีโดยอ้างว่า ผู้ฟ้องคดีนำรังวัดรุกล้ำแนวเขตทางหลวงแผ่นดินสายลำนารายณ์ - เพชรบูรณ์ (2275) ทั้งนี้ เจ้าพนักงานที่ดินจังหวัดเพชรบูรณ์ สาขาวิเชียรบุรี ได้เรียกให้ผู้ฟ้องคดีและผู้ถูกฟ้องคดีมาดำเนินการสอบสวนไกล่เกลี่ยแล้ว แต่ไม่สามารถตกลงกันได้ จึงแจ้งให้คู่กรณีไปใช้สิทธิทางศาล การที่ผู้ถูกฟ้องคดีคัดค้านการรังวัดแบ่งแยกที่ดินของผู้ฟ้องคดี ตามหนังสือรับรองการทำประโยชน์ (น.ส. 3 ก.) เป็นการกระทำที่ไม่ชอบด้วยกฎหมาย ทำให้ผู้ฟ้องคดีได้รับความเสียหาย ขอให้ศาลคำพิพากษาหรือมีคำสั่งให้ศาลทบทวนการดำเนินงานของผู้ถูกฟ้องคดีระวังชี้แนวเขตทางโดยไม่ชอบด้วยกฎหมาย และกระทำละเมิดรุกล้ำที่ดินของผู้ฟ้องคดีตามหลักฐานหนังสือรับรองการทำประโยชน์ (น.ส. 3 ก.) ให้เป็นเขตทาง ทำให้ผู้ฟ้องคดีได้รับความเสียหายจากการไม่สามารถรังวัดแบ่งแยกที่ดินดังกล่าว และให้ผู้ถูกฟ้องคดีรับผิดชดใช้ค่าสินไหมทดแทนความเสียหายแก่ผู้ฟ้องคดี เห็นว่า แม้เทศบาลเมืองวิเชียรบุรี ผู้ถูกฟ้องคดีจะเป็นหน่วยงานทางปกครอง ตามบทนิยาม “หน่วยงานทางปกครอง” ในมาตรา 3 แห่งพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. 2542 แต่การที่ผู้ถูกฟ้องคดีซึ่งเป็นผู้มีหน้าที่ในการดูแลรักษาและคุ้มครองป้องกันที่ดินอันเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดินสำหรับพลเมืองใช้ร่วมกันตามพระราชบัญญัติลักษณะปกครองท้องที่ พระพุทธศักราช 2457และระเบียบกระทรวงมหาดไทย ว่าด้วยการดูแลรักษาและคุ้มครองที่ดินอันเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดินสำหรับพลเมืองใช้ร่วมกัน พ.ศ. 2553 ได้คัดค้านการรังวัดสอบเขตที่ดินของผู้ฟ้องคดีเพื่อป้องกันมิให้มีการรังวัดสอบเขตที่ดินรุกล้ำที่สาธารณสมบัติของแผ่นดิน เป็นเพียงการปฏิบัติหน้าที่โดยทั่วไปที่ใช้สิทธิในฐานะผู้ดูแลรักษาที่ดินข้างเคียงคัดค้านการรังวัดสอบเขตที่ดินเพื่อป้องกันมิให้มีการรังวัดรุกล้ำเข้าไปในที่ดินสาธารณะ การคัดค้านการรังวัดสอบเขตที่ดินของผู้ฟ้องคดีที่เป็นเหตุแห่งการฟ้องคดีนี้จึงไม่มีลักษณะเป็นการใช้อำนาจตามกฎหมาย กรณีจึงไม่เข้าลักษณะเป็นคดีพิพาท ตามมาตรา 9 วรรคหนึ่ง (1) แห่งพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. 2542 เมื่อผู้ถูกฟ้องคดีคัดค้านการรังวัดแบ่งแยกที่ดินของผู้ฟ้องคดี โดยอ้างว่าผู้ฟ้องคดีนำชี้แนวเขตรุกล้ำเข้าไปในทางสาธารณะทางหลวงแผ่นดิน สายลำนารายณ์ – เพชรบูรณ์ (2275) อันเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดินอันเป็นทรัพย์สินสำหรับพลเมืองใช้ร่วมกัน กรณีจึงเป็นข้อพิพาทเกี่ยวกับสิทธิในที่ดินที่อยู่ในอำนาจพิจารณาพิพากษาของศาลยุติธรรม