ปรึกษากฎหมายทางแชทไลน์

•  การฟ้องหย่าด้วยเหตุหมิ่นประมาท

•  ขาดอายุความในการฟ้องหย่า

•  เหตุฟ้องหย่าตามมาตรา 1516

•  สิทธิการฟ้องหย่าหมดอายุความ

•  ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1529

•  ข้อโต้แย้งในคดีหย่า

•  คำพิพากษาศาลฎีกาคดีหย่า

สรุป คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 5664/2551

ในคดีนี้ โจทก์ฟ้องจำเลยขอหย่า โดยอ้างว่าจำเลยกระทำการหมิ่นประมาทและเหยียดหยามอย่างร้ายแรง รวมถึงทำการเป็นปฏิปักษ์ต่อการเป็นสามีภริยา ตั้งแต่ปี 2542 เป็นต้นมา จนเกิดการทะเลาะวิวาทรุนแรงและทำบันทึกที่สถานีตำรวจว่าจะไม่ยุ่งเกี่ยวกันอีกในปี 2544 แต่จำเลยยังคงด่าทอและเหยียดหยามโจทก์หลายครั้ง จนทำให้โจทก์ได้รับความอับอายและทุกข์ใจ

จำเลยให้การปฏิเสธข้อกล่าวหาของโจทก์ พร้อมอ้างว่าโจทก์ฟ้องคดีเกินกำหนด 1 ปี นับตั้งแต่รู้ถึงเหตุดังกล่าว ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1529 จึงทำให้สิทธิในการฟ้องหย่าหมดอายุความไปแล้ว

ศาลชั้นต้นพิพากษาให้โจทก์และจำเลยหย่าขาดจากกัน แต่ศาลอุทธรณ์กลับคำพิพากษาของศาลชั้นต้นและยกฟ้องโจทก์ โจทก์จึงฎีกา

ศาลฎีกาพิจารณาว่า เหตุฟ้องหย่าของโจทก์เกิดขึ้นตั้งแต่ปี 2544 และโจทก์ได้ยื่นฟ้องในปี 2546 ซึ่งเลยกำหนด 1 ปีตามกฎหมาย จึงถือว่าสิทธิฟ้องร้องหมดอายุความแล้ว ศาลฎีกาพิพากษายืนตามคำพิพากษาศาลอุทธรณ์และแก้ไขให้ค่าฤชาธรรมเนียมในศาลชั้นต้นและชั้นฎีกาให้เป็นพับ

หลักกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับคดีนี้ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ ได้แก่:

1. มาตรา 1516 (3) และ (6)

มาตรานี้ระบุเหตุที่สามารถใช้ฟ้องหย่าได้ โดยเฉพาะกรณีในข้อ (3) และ (6) ซึ่งเกี่ยวข้องกับการหมิ่นประมาทหรือการกระทำที่เป็นปฏิปักษ์ต่อชีวิตคู่:

o ข้อ (3): กำหนดว่าการหมิ่นประมาทหรือเหยียดหยามฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งอย่างร้ายแรง นับเป็นเหตุให้ฟ้องหย่าได้ หากการกระทำดังกล่าวส่งผลให้เกิดความเสียหายหรือทุกข์ใจต่ออีกฝ่ายอย่างชัดเจน

o ข้อ (6): กำหนดว่าการกระทำอันเป็นปฏิปักษ์ต่อการเป็นสามีภริยาอย่างร้ายแรง ถือเป็นอีกเหตุหนึ่งที่ฝ่ายผู้ได้รับความเสียหายสามารถฟ้องหย่าได้ ซึ่งหมายความว่าฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งทำการอย่างไม่เหมาะสมหรือไม่ให้เกียรติแก่สถานะความเป็นสามีภริยาร่วมกัน

2. มาตรา 1529 วรรคหนึ่ง

มาตรานี้เกี่ยวข้องกับการกำหนดระยะเวลาฟ้องหย่าตามเหตุในมาตรา 1516 โดยระบุว่าผู้เสียหายต้องยื่นฟ้องภายใน 1 ปี นับจากวันที่รู้หรือควรรู้ถึงการกระทำที่เป็นเหตุฟ้องหย่า หากพ้นกำหนดดังกล่าว สิทธิในการฟ้องร้องจะระงับไป ซึ่งในคดีนี้ ศาลได้พิจารณาว่าโจทก์ทราบเหตุฟ้องหย่ามาตั้งแต่ปี 2544 แต่ยื่นฟ้องในปี 2546 ซึ่งเกินระยะเวลา 1 ปี ส่งผลให้สิทธิการฟ้องร้องสิ้นสุดลงตามมาตรา 1529 วรรคหนึ่ง

การใช้กฎหมายในคดีนี้:

ในคดีนี้ โจทก์อ้างถึงการกระทำของจำเลยว่าเป็นการหมิ่นประมาทและทำร้ายจิตใจจนทำให้เกิดเหตุฟ้องหย่าตามมาตรา 1516 (3) และ (6) อย่างไรก็ตาม จำเลยยกข้อต่อสู้ว่าคดีขาดอายุความตามมาตรา 1529 วรรคหนึ่ง เนื่องจากโจทก์ทราบถึงเหตุฟ้องหย่ามานานเกิน 1 ปี ซึ่งศาลฎีกาวินิจฉัยว่า ข้อต่อสู้ของจำเลยฟังขึ้น พิพากษายกฟ้องโจทก์

คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 5664/2551

แม้คำให้การจำเลยจะไม่ระบุไว้ชัดถึงบทกฎหมายอันเป็นข้ออ้างถึงเหตุที่ขาดอายุความ แต่เหตุหย่าที่กำหนดอายุความหรือการระงับไปซึ่งสิทธิเรียกร้องคงมีเพียงมาตรา 1529 แห่ง ป.พ.พ. มาตราเดียวที่ระบุถึงเหตุหย่าตามมาตรา 1516 (3) และ (6) อันเป็นเหตุฟ้องหย่าในคดีนี้ จึงถือได้ว่าจำเลยให้การต่อสู้ว่าคดีโจทก์ขาดอายุความหรือสิทธิฟ้องร้องเนื่องจากเหตุดังกล่าวระงับไปตามบทกฎหมายแล้ว เมื่อโจทก์ถือว่าการกระทำอันเป็นปฏิปักษ์ต่อการเป็นสามีหรือภริยากันอย่างร้ายแรงของจำเลยเริ่มนับระยะเวลาตั้งแต่ปี 2544 การที่โจทก์ฟ้องจำเลยเป็นคดีนี้ในปี 2546 จึงพ้นกำหนด 1 ปี นับแต่วันที่โจทก์รู้หรือควรรู้ความจริงซึ่งตนยกขึ้นกล่าวอ้าง สิทธิฟ้องร้องของโจทก์โดยอาศัยเหตุดังกล่าวย่อมระงับสิ้นไป

โจทก์ฟ้องว่าโจทก์กับจำเลยจดทะเบียนสมรสกันเมื่อปี 2517 มีบุตรด้วยกัน 2 คน บรรลุนิติภาวะแล้ว เมื่อปี 2542 โจทก์จำเลยทะเลาะวิวาทกันโดยจำเลยดุด่าเหยียดหยามโจทก์ต่อหน้าสาธารณชนหลายครั้ง ได้ทะเลาะวิวาทกันอย่างรุนแรงจึงได้ไปทำบันทึกที่สถานีตำรวจเพื่อเป็นหลักฐานว่าต่างฝ่ายต่างอยู่ ไม่ยุ่งเกี่ยวซึ่งกันและกันอีก หลังจากนั้นจำเลยยังคงเข้าไปด่าดูหมิ่นเหยียดหยามโจทก์อย่างร้ายแรงหลายครั้งต่อหน้าผู้ร่วมงาน ทำให้โจทก์ได้รับความอับอายขายหน้า ทุกข์ทรมานทั้งร่างกายและจิตใจ การกระทำของจำเลยเป็นการผิดทัณฑ์บนที่ให้ไว้เป็นหนังสือในเรื่องความประพฤติและเป็นการหมิ่นประมาทหรือเหยียดหยามโจทก์อย่างร้ายแรงและเป็นการกระทำการอันเป็นปฏิปักษ์ต่อการเป็นสามีภริยาอย่างร้ายแรง ขอให้ศาลพิพากษาให้โจทก์จำเลยหย่าขาดจากการเป็นสามีภริยากัน

จำเลยให้การว่า จำเลยไม่เคยดุด่าเหยียดหยามโจทก์ มีแต่โจทก์ดุด่าเหยียดหยามและทำร้ายร่างกายจำเลย บันทึกที่สถานีตำรวจที่ว่าคู่สัญญาตกลงว่าต่างฝ่ายต่างอยู่ ไม่ยุ่งเกี่ยวซึ่งกันและกันนั้น โจทก์และจำเลยไม่มีเจตนาให้หนังสือดังกล่าวเป็นหนังสือทัณฑ์บนในเรื่องความประพฤติ โจทก์ไม่มีสิทธินำหนังสือดังกล่าวมาเป็นเหตุฟ้องหย่า ฟ้องโจทก์เคลือบคลุมเพราะไม่บรรยายให้ชัดเจนว่าจำเลยใช้ถ้อยคำหมิ่นประมาทโจทก์อย่างไร หรือจำเลยประพฤติตนเป็นปฏิปักษ์ต่อการอยู่ร่วมกันฉันสามีภริยาอย่างไร ทำให้จำเลยหลงต่อสู้และเสียเปรียบ ฟ้องโจทก์ขาดอายุความเพราะโจทก์ใช้สิทธิฟ้องร้องเมื่อพ้นกำหนด 1 ปี นับแต่โจทก์รู้หรือควรรู้ความจริงซึ่งโจทก์อาจยกขึ้นกล่าวอ้าง ขอให้ยกฟ้อง

ศาลชั้นต้นพิพากษาให้โจทก์และจำเลยหย่าขาดจากกัน ค่าฤชาธรรมเนียมให้ตกเป็นพับ

จำเลยอุทธรณ์

ศาลอุทธรณ์แผนกคดีเยาวชนและครอบครัวพิพากษากลับ ให้ยกฟ้อง ค่าฤชาธรรมเนียมชั้นอุทธรณ์ให้เป็นพับ

โจทก์ฎีกา

ศาลฎีกาแผนกคดีเยาวชนและครอบครัววินิจฉัยว่า "...พิเคราะห์แล้ว คดีนี้จำเลยให้การต่อสู้ว่า เหตุในการฟ้องหย่าคดีนี้ขาดอายุความ เพราะโจทก์ใช้สิทธิฟ้องร้องเมื่อพ้นกำหนด 1 ปี นับแต่วันที่รู้หรือควรรู้ความจริงซึ่งตนยกขึ้นกล่าวอ้างถือว่าสิทธิดังกล่าวระงับไปแล้ว แม้คำให้การของจำเลยจะไม่ระบุไว้ชัดแจ้งถึงบทกฎหมายอันเป็นข้ออ้างถึงเหตุที่ขาดอายุความ แต่เหตุหย่าที่กำหนดอายุความหรือการระงับไปซึ่งสิทธิฟ้องร้องคงมีเพียงมาตรา 1529 แห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตราเดียวที่ระบุถึงเหตุหย่าตามมาตรา 1516 (3) และ (6) ไว้ คือสามีหรือภริยาหมิ่นประมาทหรือเหยียดหยามอีกฝ่ายหนึ่งเป็นการร้ายแรง และสามีหรือภริยาทำการเป็นปฏิปักษ์ต่อการที่เป็นสามีหรือภริยากันอย่างร้ายแรง อันเป็นเหตุฟ้องหย่าในคดีนี้ จึงถือได้ว่าจำเลยให้การต่อสู้ว่าคดีโจทก์ขาดอายุความหรือสิทธิฟ้องร้องเนื่องจากเหตุดังกล่าวระงับไปตามบทกฎหมายดังกล่าวแล้ว โจทก์กล่าวอ้างตามฟ้องว่าโจทก์และจำเลยทะเลาะกันมาตั้งแต่ปี 2542 ต่อมาวันที่ 8 สิงหาคม 2544 โจทก์และจำเลยไปทำบันทึกที่สถานีตำรวจว่าจะไม่ยุ่งเกี่ยวกันอีก แต่หลังจากนั้นจำเลยยังไปด่าโจทก์ ดูหมิ่นและเหยียดหยามโจทก์อย่างร้ายแรงต่อหน้าเพื่อนร่วมงาน จนกระทั่งวันที่ 24 ธันวาคม 2544 โจทก์จึงไปตักเตือนจำเลยว่าอย่าทำอีก ซึ่งโจทก์ถือว่าการกระทำของจำเลยดังกล่าวเป็นการกระทำอันเป็นปฏิปักษ์ต่อการที่เป็นสามีหรือภริยากันอย่างร้ายแรง เมื่อนับระยะเวลาตั้งแต่ปี 2544 ที่เกิดเหตุการณ์ดังกล่าวขึ้น จนถึงปี 2546 ที่โจทก์ฟ้องจำเลยเป็นคดีนี้ จึงพ้นกำหนด 1 ปี นับแต่วันที่โจทก์รู้หรือควรรู้ความจริงซึ่งตนยกขึ้นกล่าวอ้าง สิทธิฟ้องร้องของโจทก์โดยอาศัยเหตุดังกล่าวย่อมระงับไปตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1529 วรรคหนึ่ง ซึ่งเหตุดังกล่าวจำเลยยกขึ้นอุทธรณ์และกล่าวในคำแก้ฎีกาที่ศาลอุทธรณ์พิพากษามานั้น ศาลฎีกาเห็นพ้องด้วยในผล ฎีกาของโจทก์ฟังไม่ขึ้น

อนึ่ง ศาลอุทธรณ์พิพากษากลับคำพิพากษาศาลชั้นต้น แต่ไม่ได้สั่งเกี่ยวกับค่าฤชาธรรมเนียมในศาลชั้นต้นด้วยเป็นการไม่ชอบ ศาลฎีกาเห็นสมควรแก้ไข"

พิพากษายืน ค่าฤชาธรรมเนียมในศาลชั้นต้นและชั้นฎีกาให้เป็นพับ