ยินดีให้คำปรึกษากฎหมายแชทไลน์

คดีนี้เกี่ยวข้องกับข้อพิพาทเรื่องหนี้จากสัญญาสินเชื่อหมุนเวียนหรือบัตรกดเงินสด โดยจำเลยทำสัญญาได้รับวงเงินและใช้วงเงินไปแล้ว แต่ชำระเพียงบางส่วนก่อนจะหยุดชำระ หนี้ถูกโอนสิทธิเรียกร้องไปยังโจทก์ที่เป็นเจ้าหนี้ใหม่ แล้วมีการบอกกล่าวทวงถามแต่จำเลยไม่ชำระ ศาลชั้นต้นและศาลอุทธรณ์เห็นว่าฟ้องขาดอายุความโดยตีความว่าเป็นหนี้ที่มีลักษณะผ่อนเป็นงวดเข้าข่ายอายุความ 5 ปีตามมาตรา 193/33(2) ของประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ แต่ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า สัญญาสินเชื่อหมุนเวียนไม่มีการกำหนดจำนวนงวดตายตัว เพียงแต่บังคับให้ลูกหนี้ชำระขั้นต่ำทุกเดือนเท่านั้น จึงไม่ใช่หนี้ผ่อนงวด และกฎหมายไม่ได้กำหนดอายุความไว้โดยเฉพาะ ต้องกลับไปใช้อายุความทั่วไป 10 ปี ตามมาตรา 193/30 โดยเริ่มนับตั้งแต่วันที่เจ้าหนี้มีสิทธิบังคับตามสัญญา คือวันที่ลูกหนี้ผิดนัดและเจ้าหนี้สามารถเรียกหนี้ทั้งหมดได้ทันที ซึ่งในคดีนี้เริ่มนับตั้งแต่ 5 เมษายน 2556 เมื่อครบกำหนดหลังการชำระครั้งสุดท้าย วันที่โจทก์ยื่นฟ้องคือ 19 ตุลาคม 2565 จึงยังไม่เกิน 10 ปี ฟ้องไม่ขาดอายุความ ศาลฎีกาพิพากษากลับ ให้จำเลยต้องรับผิดชำระเงินต้นและดอกเบี้ยรวมกว่า 62,000 บาท พร้อมดอกเบี้ย 15% ต่อปีของเงินต้นตั้งแต่ปี 2562 เป็นต้นไปจนกว่าจะชำระเสร็จ และให้จำเลยชำระค่าทนายความแทนโจทก์ (อ่านคำพิพากษาศาลฎีกาฉบับเต็ม)

กฎหมายที่ใช้ในคดีนี้

• ป.พ.พ. มาตรา 193/30 – อายุความทั่วไป 10 ปี ใช้เมื่อกฎหมายไม่ได้กำหนดอายุความไว้เป็นการเฉพาะ (คดีนี้สัญญาเป็นสินเชื่อหมุนเวียน จึงเข้าข่ายนี้)

• ป.พ.พ. มาตรา 193/33(2) – อายุความ 5 ปี สำหรับสิทธิเรียกร้องที่มี ลักษณะผ่อนเป็นงวดแน่นอน (ศาลชี้ว่าคดีนี้ ไม่เข้า บทนี้ เพราะไม่มีจำนวนงวดที่กำหนดตายตัว)

• ป.พ.พ. มาตรา 193/12 – กำหนด วันเริ่มนับอายุความ ให้เริ่มเมื่อลูกหนี้ ผิดนัดและเจ้าหนี้มีสิทธิบังคับได้ (มีเงื่อนไขเร่งรัดหนี้ในสัญญา)

Keywords แก่นคดี 5 ข้อ 

1. อายุความ 10 ปี (193/30)

ใช้กับหนี้จากสินเชื่อหมุนเวียน/บัตรกดเงินสด เพราะกฎหมายไม่มีบทเฉพาะเจาะจงเรื่องอายุความสำหรับหนี้ประเภทนี้

2. ไม่ใช่ผ่อนงวด (ตัด 193/33(2))

โครงสร้างสัญญากำหนดเพียง “ยอดชำระขั้นต่ำรายเดือน” โดย ไม่ได้กำหนดจำนวนงวดแน่นอน จึงไม่ถือเป็นการผ่อนทุนคืนเป็นงวด

3. เริ่มนับเมื่ออาจบังคับสิทธิได้ (193/12)

เมื่อ ผิดนัด และสัญญามี เงื่อนไขเร่งรัดหนี้ เจ้าหนี้เรียกยอดทั้งหมดได้ทันที—นับอายุความตั้งแต่วันถัดมาที่บังคับสิทธิได้

4. เร่งรัดหนี้เมื่อผิดนัด (Acceleration Clause)

เงื่อนไขในสัญญาที่ระบุว่า “ผิดนัดงวดเดียว เรียกทั้งก้อนได้” เป็นตัวชี้ขาด จุดเริ่มอายุความ และความไม่ขาดอายุความของคดีนี้

5. โอนสิทธิเรียกร้องและบอกกล่าวครบถ้วน

เมื่อมีการโอนสิทธิเรียกร้องพร้อมบอกกล่าว ลูกหนี้ต้องชำระแก่เจ้าหนี้ใหม่ได้ถูกต้อง—ช่วยยืนยันสถานะผู้มีสิทธิฟ้องของโจทก์ในคดี

หลักกฎหมายที่เกี่ยวข้องพร้อมตัวอย่างคำพิพากษาฎีกา

1) ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 193/30

• เนื้อหา: บัญญัติว่า หากสิทธิเรียกร้องไม่ได้มีกฎหมายกำหนดอายุความไว้โดยเฉพาะ ให้ใช้อายุความ 10 ปี

• หลักการ: เป็น “อายุความทั่วไป” สำหรับสิทธิเรียกร้องทางแพ่งที่ไม่มีบทบัญญัติพิเศษ

• การประยุกต์ใช้: ใช้กับหนี้เงินกู้ สัญญา หรือสิทธิเรียกร้องที่ไม่เข้าบทเฉพาะ เช่น ไม่ใช่หนี้ผ่อนงวดตามมาตรา 193/33

ตัวอย่างฎีกา:

• คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 1442/2557

ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า หนี้จากการกู้ยืมเงินที่ไม่ได้มีการกำหนดวันชำระหนี้เป็นงวด ๆ ไม่ใช่สิทธิเรียกร้องที่มีกำหนดอายุความเฉพาะ จึงต้องใช้อายุความ 10 ปี ตามมาตรา 193/30

2) ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 193/33 (2)

• เนื้อหา: สิทธิเรียกร้องที่มีลักษณะผ่อนเป็นงวด (เช่น ผ่อนรถ ผ่อนบ้าน ที่กำหนดงวดชำระแน่นอน) มีอายุความ 5 ปี

• หลักการ: เน้นที่การชำระ “เป็นงวด ๆ” อย่างชัดเจนและครบถ้วน กำหนดจำนวนงวดและวันครบกำหนดแต่ละงวดแน่นอน

• การประยุกต์ใช้: ถ้าสัญญากำหนดให้ลูกหนี้ชำระเงินเป็นงวดตามจำนวนงวดที่ชัดเจน → ใช้ 5 ปี

ตัวอย่างฎีกา:

• คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 2294/2559

ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า หนี้จากการซื้อรถยนต์แบบผ่อนชำระเป็นงวดตามสัญญาเช่าซื้อ เข้าข่ายมาตรา 193/33(2) จึงมีอายุความ 5 ปี

3) ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 193/12

• เนื้อหา: อายุความเริ่มนับ “ตั้งแต่เมื่อสิทธิเรียกร้องอาจบังคับได้”

• หลักการ: ต้องดูวันที่เจ้าหนี้มีสิทธิบังคับ เช่น เมื่อถึงวันครบกำหนดชำระ หรือเมื่อผิดนัด และมีเงื่อนไขเร่งรัดหนี้

• การประยุกต์ใช้: ถ้าสัญญากำหนดว่า “ผิดนัดงวดใดงวดหนึ่ง เจ้าหนี้เรียกชำระทั้งหมดได้ทันที” → วันเริ่มนับอายุความคือวันถัดจากวันผิดนัด

ตัวอย่างฎีกา:

• คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 2290/2555

ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า การนับอายุความต้องนับตั้งแต่วันที่หนี้ถึงกำหนดและเจ้าหนี้มีสิทธิฟ้องร้องได้ ไม่ใช่นับตั้งแต่วันทำสัญญา การผิดนัดชำระเป็นจุดเริ่มนับอายุความตามมาตรา 193/12

สรุป

• ถ้าสัญญา ไม่มีบทเฉพาะ → อายุความทั่วไป 10 ปี (มาตรา 193/30)

• ถ้าเป็นหนี้ ผ่อนชำระเป็นงวดแน่นอน → อายุความ 5 ปี (มาตรา 193/33(2))

• วันเริ่มนับ → ต้องดู วันที่เจ้าหนี้มีสิทธิบังคับ (มาตรา 193/12) เช่น วันผิดนัดหรือวันครบกำหนด