การสละมรดก ข้อมูลจาก กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย

หลักเกณฑ์

เมื่อมีผู้ประสงค์จะทำการสละมรดก ให้ทำคำร้องแสดงความจำนงตามแบบของเจ้าพนักงานต่อนายอำเภอ ณ ที่ว่าการอำเภอ หรือกิ่งอำเภอ

การแสดงเจตนาสละมรดกทำได้ 2 วิธี คือ

1. ทำเป็นหนังสือมอบไว้แก่พนักงานเจ้าหน้าที่ ซึ่งอาจทำเอง หรือให้พนักงานเจ้าหน้าที่ทำให้ก็ได้

2. ทำเป็นสัญญาประนีประนอมยอมความการสละมรดกนั้นจะทำแต่เพียงบางส่วน หรือทำโดยมีเงื่อนไข หรือมีเงื่อนเวลาไม่ได้ และเมื่อสละแล้วจะถอนไม่ได้

เอกสารที่ใช้

หมายเหตุ

- แบบพิมพ์ที่พิมพ์ผ่าน Internet เพื่อนำไปยื่นขอรับบริการ ต้องเป็นกระดาษปอนด์สีขาว ขนาด A4

- เมื่อพิมพ์ออกมาแล้ว ต้องอ่านได้ใจความตามแบบพิมพ์ ถ้าใช้เครื่องพิมพ์แบบอิงค์เจ็ต ( InkJet ) ให้นำแบบพิมพ์ที่ได้ไปถ่ายเอกสารเพื่อใช้งาน

- ถ้าแบบพิมพ์ดังกล่าวมี 2 หน้า เมื่อพิมพ์หน้าแรกแล้วให้กลับหน้า และพิมพ์หน้า 2 ด้านหลังของหน้าแรก จึงจะสมบูรณ์

ขั้นตอน

1. ทำหนังสือตัดทายาท หรือถอนการตัดทายาทโดยธรรมมิให้ได้รับมรดก หรือสละมรดก ฉบับละ 20 ที่ระบุไว้ในข้อ 1 ฉบับละ 20 บาท

3. ค่าคัดและรับรองสำเนาพินัยกบาท

2. ค่ารับมอบเก็บรักษาเอกสารรรมหรือเอกสารที่ระบุไว้ในข้อ 1 ฉบับละ 10 บาท

4. ค่าป่วยการพยานและล่าม ให้ได้แก่พยานและล่ามเฉพาะที่ทางอำเภอจัดหาให้ โดยพิจารณาจ่ายตามรายได้และฐานะของพยานและล่าม ซึ่งสมควรได้รับค่าป่วยการในการมาอำเภอ ไม่เกินฉบับละ 50 บาท

สถานที่ติดต่อ / ยื่นเอกสาร : กรมการอำเภอ (นายอำเภอ) อำเภอใดก็ได้

ผู้รับผิดชอบ/เบอร์ติดต่อ : 1. ศูนย์สอบถามข้อมูลทางการทะเบียน โทร. 1548

http://www.ecitizen.go.th/intro.php?SystemModuleKey=&id=132

อ่านกระทู้อื่นประกอบ

http://www.peesirilaw.com/index.php?lay=boardshow&ac=webboard_show&Category=peesirilawcom&thispage=1&No=1197487

ตัวอย่างแบบฟอร์ม

http://www.thaigov.net/page/thaigov_ecitizen/forms/will/w1.jpg

การสละมรดกโดยทำเป็นสัญญาประนีประนอมยอมความ

คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 4496/2540

ศาลชั้นต้นมีคำสั่งตั้งผู้คัดค้านเป็นผู้จัดการมรดกของผู้ตาย ผู้ร้องยื่นคำร้องขอให้ศาลมีคำสั่งถอนผู้คัดค้านจากการเป็นผู้จัดการมรดก ศาลล่างทั้งสองมีคำสั่งถอนผู้คัดค้านจากการเป็นผู้จัดการมรดกและตั้งผู้ร้องเป็นผู้จัดการมรดกของผู้ตาย แต่ระหว่างการพิจารณาของศาลฎีกาผู้ร้องยื่นคำร้องว่า ผู้ร้องกับผู้คัดค้านได้ตกลง ทำสัญญาประนีประนอมยอมความในคดีอื่นและศาลชั้นต้นได้พิพากษาตามยอมแล้ว โดยผู้ร้องในฐานะบุตรบุญธรรมขอสละมรดก ของผู้ตายโดยสิ้นเชิงและไม่มีเงื่อนไขทั้งขอถอนตัวจากการ เป็นผู้จัดการมรดกคดีนี้และไม่คัดค้านในการที่ผู้คัดค้าน ร้องขอเป็นผู้จัดการมรดกของผู้ตายอีกต่อไป ดังนี้ เมื่อผู้ร้องได้แสดงเจตนาชัดแจ้งขอสละมรดกของผู้ตายโดยทำเป็นสัญญาประนีประนอมยอมความ การสละมรดกของผู้ร้องย่อมมีผลใช้บังคับได้ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1612และตามมาตรา 1615 กำหนดให้การสละมรดกนั้นมีผลย้อนหลังไปถึงเวลาที่เจ้ามรดกถึงแก่ความตาย ดังนั้น ผู้ร้องย่อมไม่มีสิทธิได้รับมรดกของผู้ตายในขณะที่เจ้ามรดกถึงแก่ความตาย ผู้ร้องจึงไม่ใช่ผู้มีส่วนได้เสียที่จะขอถอดถอนผู้คัดค้านจากการเป็นผู้จัดการมรดกได้ ประกอบกับทายาทอื่นเห็นว่าผู้คัดค้านเหมาะสมที่จะเป็นผู้จัดการมรดกของผู้ตายต่อไป กรณีจึงยังไม่มีเหตุสมควรที่จะถอนผู้คัดค้านจากการเป็นผู้จัดการมรดกของผู้ตาย

คดีสืบเนื่องมาจากศาลชั้นต้นมีคำสั่งตั้งนางใจ ฟักฟูมผู้คัดค้านที่ 1 และนางสมถวลิ รังสรรค์ ผู้คัดค้านที่ 2เป็นผู้จัดการมรดกของนางสาวสมจิตต์ รังสรรค์ ผู้ตาย

ผู้ร้องยื่นคำร้องว่า ผู้ร้องเป็นทายาทโดยธรรมผู้มีสิทธิรับมรดกของผู้ตายตามกฎหมายในลำดับที่ 1 แต่เพียงผู้เดียวเนื่องจากผู้ตายไม่มีคู่สมรส และบิดามารดาของผู้ตายได้ถึงแก่ความตายไปก่อนผู้ตาย ก่อนตายผู้ตายได้จดทะเบียนรับผู้ร้องเป็นบุตรบุญธรรม ส่วนผู้คัดค้านทั้งสองเป็นพี่น้องร่วมบิดามารดาเดียวกันกับผู้ตายเป็นทายาทโดยธรรมผู้มีสิทธิรับมรดกของผู้ตายตามกฎหมายในลำดับที่ 3 จึงถูกตัดมิให้รับมรดกตามกฎหมาย เพราะมีทายาทโดยธรรมในลำดับที่ 1 อยู่ ผู้คัดค้านทั้งสองจึงไม่สมควรเป็นผู้จัดการมรดกของผู้ตาย ทั้งผู้คัดค้านทั้งสองยื่นคำร้องขอเป็นผู้จัดการมรดกของผู้ตายโดยผู้ร้องมิได้ยินยอมและปิดบังทรัพย์มรดกและทายาทผู้มีสิทธิรับมรดกที่แท้จริงของผู้ตาย เมื่อศาลมีคำสั่งตั้งเป็นผู้จัดการมรดกแล้ว ผู้คัดค้านทั้งสองได้โอนขายทรัพย์มรดกให้บุคคลภายนอกในราคาต่ำ ไม่ยื่นบัญชีแสดงการจัดการทรัพย์มรดกต่อศาล และไม่ส่งมอบทรัพย์มรดกให้ผู้ร้อง ผู้ร้องมีความประสงค์รับโอนกรรมสิทธิ์ทรัพย์มรดกแต่มีเหตุขัดข้องไม่สามารถกระทำได้จนกว่าศาลจะมีคำสั่งถอนผู้จัดการมรดกเดิมเสียก่อน ผู้ร้องเป็นผู้บรรลุนิติภาวะไม่เป็นบุคคลวิกลจริต ไม่เป็นบุคคลซึ่งศาลสั่งให้เป็นผู้เสมือนไร้ความสามารถ หรือคนล้มละลาย ขอให้มีคำสั่งถอดถอนผู้คัดค้านทั้งสองจากการเป็นผู้จัดการมรดกของผู้ตาย และตั้งผู้ร้องเป็นผู้จัดการมรดกของผู้ตายแทน

ผู้คัดค้านทั้งสองยื่นคำคัดค้านว่า ผู้คัดค้านทั้งสองทำหน้าที่ผู้จัดการมรดกถูกต้องตามกฎหมาย ผู้ร้องมิใช่ทายาทผู้มีส่วนได้เสียในทรัพย์มรดกของผู้ตาย เอกสารที่แสดงว่าผู้ตายได้จดทะเบียนรับผู้ร้องเป็นบุตรบุญธรรมทำขึ้น ขณะผู้ตายไม่มีความรู้สึกผิดชอบ โดยผู้ร้องกับพวกสมคบกันทำขึ้นด้วยการขู่เข็ญบังคับให้ผู้ตายลงลายมือชื่อในกระดาษแบบพิมพ์ที่ยังไม่ได้กรอกข้อความ ผู้ร้องจึงไม่ใช่บุตรบุญธรรมของผู้ตาย ไม่มีสิทธิยื่นคำร้องขอให้ถอดถอนผู้จัดการมรดก ขอให้ยกคำร้อง

ระหว่างพิจารณา ผู้คัดค้านที่ 1 ขอถอนตัวจากการเป็นผู้จัดการมรดกของผู้ตาย ศาลชั้นต้นอนุญาต

ศาลชั้นต้นมีคำสั่งถอนผู้คัดค้านที่ 2 จากการเป็นผู้จัดการมรดกของผู้ตาย และมีคำสั่งตั้งผู้ร้องเป็นผู้จัดการมรดกของผู้ตาย โดยให้มีสิทธิและหน้าที่ตามกฎหมาย

ผู้คัดค้านที่ 2 อุทธรณ์

ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน

ผู้คัดค้านที่ 2 ฎีกา

ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า ข้อเท็จจริงฟังเป็นยุติว่า เมื่อวันที่ 26 กรกฎาคม 2519 นางสาวสมจิตต์ รังสรรค์ ได้จดทะเบียนรับผู้ร้องเป็นบุตรบุญธรรมที่สำนักงานเขตพระโขนง กรุงเทพมหานครตามสำเนาทะเบียนการรับบุตรบุญธรรมเอกสารหมาย ร.2 ต่อมาวันที่ 28 มีนาคม 2533 นางสาวสมจิตต์ถึงแก่ความตาย โดยไม่ได้ทำพินัยกรรมหรือตั้งผู้จัดการมรดกไว้ ครั้นวันที่ 9 เมษายน 2533 ผู้คัดค้านทั้งสองซึ่งเป็นพี่น้องร่วมบิดามารดาเดียวกันกับผู้ตายยื่นคำร้องขอต่อศาลขอให้ตั้งผู้คัดค้านทั้งสองเป็นผู้จัดการมรดกของผู้ตาย ศาลชั้นต้นมีคำสั่งตั้งผู้คัดค้านทั้งสองเป็นผู้จัดการมรดกของผู้ตายเมื่อวันที่ 18 พฤษภาคม 2533คดีมีปัญหาที่ต้องวินิจฉัยตามฎีกาของผู้คัดค้านที่ 2 ข้อแรกว่าผู้ร้องเป็นผู้มีส่วนได้เสียที่จะร้องขอให้ถอดถอนผู้คัดค้านที่ 2 จากการเป็นผู้จัดการมรดกได้หรือไม่ ในปัญหานี้ได้ความว่าระหว่างการพิจารณาของศาลฎีกา ผู้ร้องยื่นคำร้องลงวันที่17 กันยายน 2539 ว่า ผู้ร้องกับผู้คัดค้านทั้งสองได้ตกลงทำสัญญาประนีประนอมยอมความในคดีอื่นและศาลชั้นต้นได้พิพากษาตามยอมแล้ว โดยผู้ร้องในฐานะบุตรบุญธรรมขอสละมรดกของผู้ตายโดยสิ้นเชิงและไม่มีเงื่อนไขทั้งขอถอนตัวจากการเป็นผู้จัดการมรดกคดีนี้และไม่คัดค้านในการที่ผู้คัดค้านที่ 2 ร้องขอเป็นผู้จัดการมรดกของผู้ตายอีกต่อไป ผู้คัดค้านที่ 2 ได้รับสำเนาคำร้องดังกล่าวแล้วแถลงไม่คัดค้าน กรณีรับฟังได้ว่าเป็นความจริงตามคำร้อง ศาลฎีกาเห็นว่า เมื่อผู้ร้องได้แสดงเจตนาชัดแจ้งขอสละมรดกของผู้ตายโดยทำเป็นสัญญาประนีประนอมยอมความการสละมรดกของผู้ร้องย่อมมีผลใช้บังคับได้ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1612 และตามมาตรา 1615 กำหนดให้การสละมรดกนั้นมีผลย้อนหลังไปถึงเวลาที่เจ้ามรดกถึงแก่ความตาย ดังนั้น ผู้ร้องย่อมไม่มีสิทธิได้รับมรดกของผู้ตายในขณะที่เจ้ามรดกถึงแก่ความตาย ผู้ร้องจึงไม่ใช่ผู้มีส่วนได้เสียที่จะขอถอดถอนผู้คัดค้านที่ 2 จากการเป็นผู้จัดการมรดกได้ประกอบกับทายาทอื่นเห็นว่าผู้คัดค้านที่ 2เหมาะสมที่จะเป็นผู้จัดการมรดกของผู้ตายต่อไป กรณีจึงยังไม่มีเหตุสมควรที่จะถอนผู้คัดค้านที่ 2 จากการเป็นผู้จัดการมรดกของผู้ตาย

พิพากษากลับ ให้ยกคำร้องของผู้ร้อง

( สมชัย สายเชื้อ - พิมล สมานิตย์ - กนก พรรณรักษา )

http://www.deka2007.supremecourt.or.th/deka/web/docdetail.jsp

ข้อความในเอกสารเป็นการประนีประนอมยอมความ

(อ่านหมายเหตุท้ายคำพิพากษาฎีกาประกอบด้วยนะครับ)

คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 1846/2538

การ สละมรดกตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา1612ต้องทำ เป็นหนังสือมอบไว้แก่ พนักงานเจ้าหน้าที่คือ นายอำเภอตาม กฎกระทรวงมหาดไทย พ.ศ.2481และ พระราชบัญญัติ ระเบียบบริหารราชการแผ่นดินฯ หรือทำเป็น สัญญาประนีประนอมยอมความตามมาตรา850ดังนั้นแม้ เจ้าพนักงานที่ดินมิใช่ พนักงานเจ้าหน้าที่ที่มีอำนาจดังกล่าวแต่เมื่อข้อความในเอกสารเป็นการ ประนีประนอมยอมความโดยโจทก์ผู้รับผิดในฐานะ ผู้สละมรดกและจำเลยในฐานะ ผู้รับมรดกได้ลงชื่อไว้จึงเป็นการ สละมรดกโดยชอบ

โจทก์ ฟ้อง ว่า โจทก์ เป็น บุตร ของ นาย โพธิ์ และ นาง เป๋ ส่วน จำเลย เป็น บุตร ของ นาง เจียน ซึ่ง เป็น บุตร ของ นาย โพธิ์ และ นาง ปาน เมื่อ ปี 2518 นาย โพธิ์ ถึงแก่ความตาย ขณะที่ นาย โพธิ์ และ นาง เป๋ อยู่กิน เป็น สามี ภรรยา กัน นาย โพธิ์ มี กรรมสิทธิ์ ที่ดิน ร่วม กับ นาย ยิก ชวดละ คือ ที่ดิน โฉนด เลขที่ 1416 เนื้อที่ 4 ไร่ 3 งาน 80 ตารางวา ที่ดิน ดังกล่าว จึง เป็น สินสมรส ระหว่าง นาย โพธิ์และนางเป๋ ส่วน ที่ แยก สินสมรส ออก ไป แล้ว ตกเป็น มรดก ของ นาง เป๋ นายถั่ว โจทก์ และ จำเลย นาง เป๋ และ นาย ถั่ว ถึงแก่ความตาย ใน ปี 2530มรดก ของ นาง เป๋ และ นาย ถั่ว ตก ได้ แก่ โจทก์ เมื่อ ปี 2528 จำเลย ได้ พา นาง เป๋ นาย ถั่ว และ โจทก์ ไป แสดง เจตนา ที่ จะ ไม่รับ มรดก ใน ส่วน ของ นาย โพธิ์ ต่อ เจ้าพนักงาน ที่ดิน จังหวัด สมุทรสาคร แต่ ไม่ได้ ทำ ต่อ เจ้าพนักงาน ตาม ที่ กฎหมาย กำหนด ไว้ จึง ไม่ ถือว่า เป็น การ สละ มรดกโจทก์ มีสิทธิ ที่ จะ ได้รับ มรดก ที่ดิน เป็น เนื้อที่ 857.5 ตารางวา ขอให้บังคับ จำเลย จดทะเบียน โอน กรรมสิทธิ์ ที่ดิน โฉนด เลขที่ 1416 ส่วน ที่เป็น กรรมสิทธิ์ ของ นาย โพธิ์ เนื้อที่ 857.5 ตารางวา ให้ แก่ โจทก์ หาก จำเลย ไม่ยอม ปฏิบัติ ตาม ให้ ถือเอา คำพิพากษา เป็น การแสดงเจตนา ของ จำเลย หาก กฎหมาย ไม่ เปิด ช่อง ขอให้ นำ ที่ดิน ดังกล่าวมา ประมูล ร่วมกัน ระหว่าง ทายาท ของ นาย โพธิ์ หาก ไม่สามารถ ตกลง กัน ได้ ขอให้ นำ ที่ดิน ดังกล่าว ออก ขายทอดตลาด นำ เงิน มา แบ่งให้ แก่ โจทก์

จำเลย ให้การ ว่า นาย โพธิ์ ร่วม กับ นาย ยิก ซื้อ ที่พิพาท มา ตั้งแต่ นาย โพธิ์ อยู่กิน เป็น สามี ภรรยา กับ นาง ปาน ซึ่ง เป็น ยา ยของ จำเลย จึง เป็น สินสมรส ระหว่าง นาย โพธิ์ และ นาง ปาน เมื่อ นาง ปาน ถึงแก่ความตาย ที่ดิน ส่วน ของ นาง ปาน กึ่งหนึ่ง จึง ตกเป็น มรดก ของ จำเลย ด้วย โจทก์ กับ นาง เป๋ และ นาย ถั่ว เคย โต้เถียง กับ จำเลย เกี่ยวกับ ส่วนแบ่ง มรดก ใน ที่พิพาท แล้ว ได้ ตกลง ประนีประนอม ยอมความ กันโดย จำเลย ชำระ เงิน ตอบแทน แก่ โจทก์ นาง เป๋ และ นาย ถั่ว เมื่อ จำเลย ไป ขอรับ มรดก ที่ดิน ส่วน ของ นาย โพธิ์ ทั้งหมด โจทก์ กับ นาง เป๋ และ นาย ถั่ว จึง ได้ ไป แสดง เจตนา ด้วย ความสมัครใจ ทำ เป็น หนังสือ มอบ ไว้ แก่ เจ้าพนักงาน ที่ดิน จังหวัด สมุทรสาคร ยอม ให้ ที่พิพาท ทั้งหมดตกเป็น มรดก แก่ จำเลย เป็น การแสดง เจตนา สละ มรดก อย่าง ชัดแจ้งและ บันทึก ดังกล่าว ยัง เป็น สัญญา ประนีประนอม ยอมความ ยอม ให้ จำเลยรับโอน มรดก ใน ที่พิพาท ไป ทั้งหมด โดยชอบ ด้วยประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1612 และ มาตรา 1750 ขอให้ ยกฟ้อง

โจทก์ และ จำเลย แถลงรับ ให้ ถือว่า ข้อเท็จจริง และ คำพิพากษา ใน คดีอาญา หมายเลขแดง ที่ 3520/2531 และ คดีแพ่ง หมายเลขแดง ที่ 548/2530ของ ศาลชั้นต้น เป็น ส่วน หนึ่ง ของ การ วินิจฉัย คดี นี้ ตาม รายงาน กระบวนพิจารณา ลงวันที่ 6 พฤษภาคม 2534 ของ ศาลชั้นต้น

ศาลชั้นต้น พิพากษายก ฟ้อง

โจทก์ อุทธรณ์

ศาลอุทธรณ์ พิพากษายืน

โจทก์ ฎีกา

ศาลฎีกา วินิจฉัย ว่า "ข้อเท็จจริง ที่ คู่ความ ไม่ได้ โต้แย้ง กันใน ชั้นฎีกา รับฟัง ได้ว่า ที่พิพาท เป็น ของ นาย โพธิ์ เจ้ามรดก ซึ่ง ซื้อ มา เมื่อ ปี 2473 นาย โพธิ์ มี ภรรยา 2 คน ภรรยา คน แรก คือ นาง ปาน และ มี บุตร ด้วยกัน คือ นาง เจียน จำเลย เป็น บุตร นาง เจียน ต่อมา นาง ปาน ถึงแก่ความตาย นาย โพธิ์ ได้ นาง เป๋ เป็น ภรรยา จดทะเบียนสมรส กัน เมื่อ ปี 2484 มี บุตร ด้วยกัน คือ โจทก์ และ นาย ถั่ว นาย โพธิ์ ถึงแก่ความตาย เมื่อ ปี 2518 ใน ปี 2528 จำเลย ได้ ยื่น เรื่องราว ขอรับ มรดก ที่พิพาท ของ นาย โพธิ์ โดย พา โจทก์ นาง เป๋ และ นาย ถั่ว ไป แสดง เจตนา สละ มรดก ที่พิพาท ใน ส่วน ของ นาย โพธิ์ ต่อ เจ้าพนักงาน ที่ดิน จังหวัด สมุทรสาคร ตาม เอกสาร หมาย จ. 7มี ปัญหา ตาม ฎีกา ของ โจทก์ ว่า เอกสาร หมาย จ. 7 ที่ มอบ ให้ แก่ เจ้าพนักงานที่ดิน เป็น การ สละ มรดก ที่ ทำ เป็น หนังสือ มอบ ไว้ แก่ พนักงาน เจ้าหน้าที่และ เป็น สัญญา ประนีประนอม ยอมความ ตาม ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 1612 หรือไม่ โดย โจทก์ ฎีกา ว่า คำ ว่า พนักงาน เจ้าหน้าที่ตาม ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1612 หมายถึง นายอำเภอเท่านั้น การ มอบ เอกสาร หมาย จ. 7 ให้ แก่ เจ้าพนักงาน ที่ดิน จึง มิใช่การ ทำ หนังสือ สละ มรดก ที่ มอบ ไว้ แก่ พนักงาน เจ้าหน้าที่ ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1612 และ เอกสาร หมาย จ. 7โจทก์ และ จำเลย ยัง ไม่ได้ ตกลง ทำ สัญญา ประนีประนอม ยอมความ กัน คง เป็นเอกสาร ฝ่ายเดียว มี ลายมือชื่อ โจทก์ และ ทายาท อื่น ลงชื่อ ไว้ ไม่มีลายมือชื่อ ของ จำเลย ใน ฐานะ คู่สัญญา เอกสาร หมาย จ. 7 จึง ไม่ใช่สัญญา ประนีประนอม ยอมความ เห็นว่า ตาม ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 1612 บัญญัติ ว่า การ สละ มรดก นั้น ต้อง แสดง เจตนา ชัดแจ้งเป็น หนังสือ มอบ ไว้ แก่ พนักงาน เจ้าหน้าที่ หรือ ทำ เป็น สัญญาประนีประนอม ยอมความ ดังนั้น การ สละ มรดก จึง กระทำ ได้ โดย ทำ เป็นหนังสือ มอบ ไว้ แก่ พนักงาน เจ้าหน้าที่ อย่างหนึ่ง กล่าว คือ ทำ เป็นหนังสือ มอบ ไว้ แก่ พนักงาน เจ้าหน้าที่ ตาม กฎกระทรวง มหาดไทย พ.ศ. 2481และ พนักงาน เจ้าหน้าที่ คือ นายอำเภอ ตาม พระราชบัญญัติ ระเบียบบริหาร ราชการ แผ่นดิน พ.ศ. 2495 ดังนั้น การ มอบ เอกสาร หมาย จ. 7ให้ แก่ เจ้าพนักงาน ที่ดิน จึง มิใช่ การ ทำ หนังสือ สละ มรดก ที่ มอบ ไว้แก่ พนักงาน เจ้าหน้าที่ ตาม ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1612ส่วน อีก กรณี หนึ่ง นั้น โดย ทำ เป็น สัญญา ประนีประนอม ยอมความ โดย ต้อง มีลักษณะ เป็น สัญญา ประนีประนอม ยอมความ ตาม ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 850 ตาม เอกสาร หมาย จ. 7 ใน คดีอาญา หมายเลขแดง ที่ 3520/2531ของ ศาลชั้นต้น ซึ่ง เป็น ฉบับ เดียว กับ เอกสาร ท้าย คำให้การ หมายเลข 1มี ข้อความ ว่า ข้าพเจ้า นาง เป๋ และล้ำเลิศ นายถั่ว และล้ำเลิศ นาง ยุพิน และล้ำเลิศ (โจทก์ ) นาง สมใจ นพเนตร นายสมพร นพเนตร นาย สมทรง นพเนตร ขอ ปฏิญาณ ตน และ ทำ บันทึก เป็น หลักฐาน ด้วย ความสัตย์ จริง ดัง ต่อไป นี้ ตาม ที่นาง บรรจง อ้อมน้อย (จำเลย )ได้ ยื่น ขอรับ มรดก ที่ดิน โฉนด เลขที่ 1416 ของ นาย โพธิ์ และล้ำเลิศ เจ้ามรดก ได้ แจ้ง ว่า มรดก ราย นี้ ไม่มี พินัยกรรม และ ขอ เป็นทายาทโดยธรรม ของ เจ้ามรดก นั้น ข้าพเจ้า นาง เป๋ และล้ำเลิศ นาย ถั่ว และล้ำเลิศ นางยุพิน และล้ำเลิศ ( โจทก์ ) นาง สมใจ นพเนตร นาย สมพร นพเนตร และนายสมทรง นพเนตร ใน ฐานะ ที่ เป็น ทายาท โดย ธรรม ของ เจ้ามรดก และ ผู้มีสิทธิ ตาม กฎหมาย ที่ จะ ได้รับ มรดกขอ ยืนยัน ว่า ข้าพเจ้า ไม่ประสงค์ จะ รับมรดก ที่ดิน แปลง ดังกล่าวโดย ให้ เจ้าพนักงาน ที่ดิน จดทะเบียน โอน มรดก แก่ ผู้ขอ ได้ โดย ข้าพเจ้าขอรับ รอง ว่า จะ ไม่ ใช้ สิทธิเรียกร้อง เกี่ยวกับ มรดก ที่ดิน แปลง ดังกล่าวและ เจ้าพนักงาน ที่ดิน ไม่ต้อง ส่ง ประกาศ รับมรดก ที่ดิน ราย นี้ ให้ แก่ข้าพเจ้า อีก แล้ว และ เพื่อ เป็น หลักฐาน จึง ได้ เซ็น ชื่อ หรือ พิมพ์ลาย นิ้วมือ ไว้ เป็น สำคัญ ต่อ พยาน 2 คน มี ลายพิมพ์ นิ้วมือ ของ โจทก์กับ ทายาท ที่ ระบุ ชื่อ ข้างต้น ใน ช่อง ผู้ ไม่รับ มรดก มี พยาน ลงชื่อ 2 คนและ มี จำเลย ลงชื่อ ใน ช่อง ผู้ขอรับมรดก เห็นว่า ข้อความ ใน เอกสาร ดังกล่าวเป็น การ ประนีประนอม ยอมความ ใน การ สละ มรดก ถูกต้อง ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1612 ประกอบ มาตรา 850 แล้วเพราะ โจทก์ ผู้รับผิด ใน ฐานะ ผู้ สละ มรดก และ จำเลย ใน ฐานะ ผู้รับมรดกได้ ลงชื่อ ไว้ แล้ว ที่ ศาลล่าง ทั้ง สอง พิพากษา มา นั้น ศาลฎีกา เห็นพ้องด้วย ฎีกา ของ โจทก์ ฟังไม่ขึ้น "

พิพากษายืน

( ทวิช กำเนิดเพ็ชร์ - ประสิทธิ์ แสนศิริ - สถิตย์ สิทธิลักษณ์ )

หมายเหตุ

(1)การสละมรดกนอกจากเป็นการแสดงเจตนาแล้วยังเป็นนิติกรรมอีกด้วยเป็นนิติกรรมฝ่ายเดียวที่ไม่ต้องมีผู้รับการแสดงเจตนาไม่ต้องแสดงเจตนาต่อทายาทหรือผู้รับมรดกคนอื่นๆพนักงานเจ้าหน้าที่ไม่ใช่ผู้รับการแสดงเจตนาแต่การทำเป็นหนังสือโดยชัดแจ้งเป็นแบบของนิติกรรมฝ่ายเดียวคือการแสดงเจตนาสละมรดกนั้นนอกจากทำเป็นหนังสือแล้วจะต้องมอบอีกด้วยมอบในที่นี้ไม่ใช่ส่งมอบ(deliver)ไม่ใช่การชำระหนี้(performance)แต่เป็นการฝากเอาไว้(deposit)เป็นการกระทำส่วนหนึ่งของแบบนิติกรรมที่ทำเป็นหนังสือนั้นพนักงานเจ้าหน้าที่ไม่ใช่เจ้าหนี้แต่เป็นเพียงผู้รับมอบรับฝากหนังสือที่ผู้สละมรดกได้แสดงเจตนาไว้เป็นหนังสือเท่านั้นแต่ต้องเป็นพนักงานเจ้าหน้าที่ที่มีอำนาจและหน้าที่เจ้าพนักงานที่ดินมิใช่พนักงานเจ้าหน้าที่ตามกฎกระทรวงมหาดไทยพ.ศ.2481และพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการแผ่นดินฯจึงไม่มีอำนาจและหน้าที่รับมอบรับฝากหนังสือที่แสดงเจตนาสละมรดกนั้น

(2)การสละมรดกจะทำเป็นสัญญาประนีประนอมยอมความก็ได้(มาตรา1612)การทำเป็นสัญญาประนีประนอมยอมความเป็นการทำนิติกรรมสองฝ่ายแน่

คดีนี้ศาลฎีกาเห็นว่าการแสดงเจตนาสละมรดกโดยทำเป็นหนังสืออันเป็นนิติกรรมฝ่ายเดียวนั้นไม่ถูกต้องเพราะแม้จะทำเป็นหนังสือก็จริงแต่ก็กลับไปมอบหนังสือแก่พนักงานเจ้าหน้าที่ที่ดินไม่ได้มอบแก่นายอำเภอแม้กระนั้นหนังสือเอกสารดังกล่าวก็เป็นการถูกต้องในรูปสัญญาประนีประนอมยอมความโจทก์ผู้รับผิดในฐานะผู้สละมรดกและจำเลยในฐานะผู้รับมรดกได้ลงชื่อไว้แล้วอาจเป็นเรื่องที่นิติกรรมเป็นโมฆะแต่เข้าลักษณะเป็นนิติกรรมอย่างอื่นที่ไม่เป็นโมฆะต้องถือตามนิติกรรมสัญญาประนีประนอมยอมความซึ่งไม่เป็นโมฆะก็ได้(มาตรา174)การสละมรดกจึงเป็นการชอบด้วยกฎหมาย

ไพจิตร ปุญญพันธุ์

http://www.deka2007.supremecourt.or.th/deka/web/docdetail.jsp

เพราะการสละมรดกหรือสละพินัยกรรมเพียงบางส่วนไม่อาจกระทำได้

คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 3557/2536

เมื่อเจ้ามรดกทำพินัยกรรมตัดผู้คัดค้านซึ่งเป็นทายาทโดยธรรมมิให้รับมรดก ผู้คัดค้านจึงมิใช่ทายาทหรือผู้มีส่วนได้เสียในกองมรดกที่จะร้องขอเป็นผู้จัดการมรดกได้ ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 1713 แม้ต่อมาภายหลังผู้ร้องซึ่งเป็นผู้รับมรดกตามพินัยกรรมกับผู้คัดค้านทำสัญญาประนีประนอมยอมความยอมให้ผู้คัดค้านเป็นผู้จัดการมรดก และรับมรดกบางส่วนของเจ้ามรดกก็ตาม ก็เป็นเพียงข้อตกลงเพื่อระงับข้อพิพาทระหว่างบุคคลทั้งสองให้เสร็จ ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 850เท่านั้น หาใช่การสละมรดกหรือสละพินัยกรรมของผู้ร้องไม่ ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1612 และ 1698(3) ไม่เพราะการสละมรดกหรือสละพินัยกรรมเพียงบางส่วนไม่อาจกระทำได้เป็นการต้องห้ามตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1613วรรคแรก

ผู้ร้องยื่นคำร้องขอว่า ผู้ร้องเป็นบุตรเจ้ามรดก เจ้ามรดกได้ทำพินัยกรรมยกทรัพย์มรดกให้แก่ผู้ร้องเพียงผู้เดียว และตัดนายวิบูลย์ วรวิบูลย์ มิให้รับมรดกของเจ้ามรดก ขอให้ตั้งผู้ร้องเป็นผู้จัดการมรดกของเจ้ามรดก

นายวิบูลย์ วรวิบูลย์ ผู้คัดค้านซึ่งเป็นบุตรเจ้ามรดกยื่นคำร้องคัดค้านขอให้ยกคำร้องของผู้ร้องและตั้งผู้คัดค้านเป็นผู้จัดการมรดกของเจ้ามรดก หรือตั้งเป็นผู้จัดการมรดกร่วมกับผู้ร้อง

ระหว่างการพิจารณาของศาลชั้นต้น ผู้ร้องแถลงต่อศาลชั้นต้นว่าผู้ร้องไม่ติดใจให้ศาลตั้งผู้ร้องเป็นผู้จัดการมรดกของเจ้ามรดกอีกต่อไป และผู้ร้องยินยอมให้ผู้คัดค้านเป็นผู้จัดการมรดกของเจ้ามรดกแทน

ศาลชั้นต้นมีคำสั่งให้ยกคำร้องคัดค้านของผู้คัดค้าน

ผู้คัดค้านอุทธรณ์เฉพาะปัญหาข้อกฎหมายโดยตรงต่อศาลฎีกาโดยได้รับอนุญาตจากศาลชั้นต้น ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งมาตรา 223 ทวิ

ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า ข้อเท็จจริงฟังยุติว่า ผู้ร้องและผู้คัดค้านเป็นบุตรของเจ้ามรดกแต่ต่างบิดากัน ก่อนถึงแก่ความตายเจ้ามรดกได้ทำพินัยกรรมยกทรัพย์มรดกให้แก่ผู้ร้อง และแต่งตั้งผู้ร้องเป็นผู้จัดการมรดกของเจ้ามรดก พร้อมกับตัดผู้คัดค้านมิให้รับมรดกของเจ้ามรดก ระหว่างการพิจารณาของศาลชั้นต้นผู้ร้องกับผู้คัดค้านได้ทำสัญญาประนีประนอมยอมความกันเกี่ยวกับทรัพย์มรดกของเจ้ามรดกและผู้ร้องยอมให้ผู้คัดค้านเป็นผู้จัดการมรดกของเจ้ามรดกแทนผู้ร้อง คดีมีประเด็นปัญหาข้อกฎหมายว่า เมื่อเจ้ามรดกทำพินัยกรรมตัดมิให้ผู้คัดค้านรับมรดกของเจ้ามรดกแล้ว ต่อมาภายหลังผู้ร้องกับผู้คัดค้านทำสัญญาประนีประนอมยอมความกัน ยอมให้ผู้คัดค้านได้รับมรดกบางส่วนของเจ้ามรดกและยอมให้ผู้คัดค้านเป็นผู้จัดการมรดกของเจ้ามรดก ผู้คัดค้านจะมีสิทธิเป็นผู้จัดการมรดกของเจ้ามรดกตามกฎหมายหรือไม่ เห็นว่าเจ้ามรดกได้ทำพินัยกรรมระบุไว้ชัดแจ้งว่า เจ้ามรดกยกทรัพย์มรดกของ เจ้ามรดกทั้งหมดให้แก่ผู้ร้องเพียงผู้เดียว และตั้งผู้ร้องเป็นผู้จัดการมรดกของเจ้ามรดก และในพินัยกรรมฉบับดังกล่าวเจ้ามรดกได้ระบุตัดผู้คัดค้านมิให้รับมรดกของเจ้ามรดกไว้ด้วยโดยผลแห่งพินัยกรรมฉบับดังกล่าว ถือว่าเจ้ามรดกแสดงเจตนาชัดแจ้งตัดผู้คัดค้านซึ่งเป็นทายาทโดยธรรมของเจ้ามรดกมิให้รับมรดกโดยพินัยกรรมตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1608(1) แล้วผู้คัดค้านจึงไม่ใช่ทายาทหรือผู้มีส่วนได้เสียในกองมรดกของเจ้ามรดกที่จะพึงร้องขอเป็นผู้จัดการมรดกของเจ้ามรดกได้ ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1713 แม้ในระหว่างการพิจารณาของศาลชั้นต้น ผู้ร้องและผู้คัดค้านจะได้ทำสัญญาประนีประนอมยอมความกันเพื่อให้ผู้คัดค้านได้รับทรัพย์มรดกของเจ้ามรดกบางส่วนและผู้ร้องยอมให้ผู้คัดค้านเป็นผู้จัดการมรดกของเจ้ามรดกแทนผู้ร้องก็ตาม ข้อตกลงระหว่างผู้ร้องและผู้คัดค้านดังกล่าวก็เป็นเพียงข้อตกลงเพื่อระงับข้อพิพาทระหว่างบุคคลทั้งสองให้เสร็จไป อันเป็นสัญญาประนีประนอมยอมความตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 850 เท่านั้น หาใช่เป็นการสละมรดกหรือสละพินัยกรรมของผู้ร้องตามความหมายในประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1612 และ 1698(3) ไม่ เพราะการสละมรดกเพียงบางส่วนก็ดีหรือสละพินัยกรรมเพื่อไม่รับมรดกตามพินัยกรรมเพียงบางส่วนก็ดีกระทำไม่ได้ เป็นการต้องห้ามตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1613 วรรคแรก และเมื่อพินัยกรรมเจ้ามรดกระบุตั้งให้ผู้ร้องเป็นผู้จัดการมรดกของเจ้ามรดกตามพินัยกรรมไว้โดยเฉพาะแล้ว ก็ไม่ชอบที่ผู้คัดค้านจะร้องขอให้ศาลตั้งผู้คัดค้านเป็นผู้จัดการมรดกของเจ้ามรดกอันเป็นการฝืนเจตนารมณ์ของเจ้ามรดกที่แสดงไว้โดยพินัยกรรม ที่ศาลชั้นต้นยกคำร้องคัดค้านของผู้คัดค้านชอบแล้ว

พิพากษายืน

( สุรินทร์ นาควิเชียร - ไมตรี กลั่นนุรักษ์ - บรรเทิง มุลพรม )

http://www.deka2007.supremecourt.or.th/deka/web/docdetail.jsp